حدوداً 50 درصد زنان باردار از ورم پاهای خود به ویژه در اواخر دوره بارداری گزارش میدهند. ورم صورت، انگشتان، و کمر درد از مشکلات شایع بارداری است. همانند مقالات قبل که در رابطه با عوارض بارداری مانند کمر درد صحبت کردیم، در این مقاله نگاه دقیق تری به علت و درمان ورم بارداری خواهیم داشت.
در چه دروه ای از بارداری بدن ورم میکند؟
ورم بارداری در هر زمان ممکن است رخ دهد اما معمولاً در طول ماه پنجم خود را نشان می دهد و با ورود به سه ماهه پایانی بارداری به تدریج بیشتر میشود.
دیگر عوامل تأثیرگذار عبارتند از:
- آب و هوای گرم، به ویژه هنگامی که فعالیت فیزیکی دارید
- خستگی و سرپا ایستادن به مدت طولانی
- رژیم حاوی مقدار زیاد سدیم
سه ماهه اول بارداری
افزایش سریع سطح هورمون پروژسترون عملکرد گوارش شما را کند به شکل قابل توجهی میکند. این فرایند باعث می شود تا نفخ شکمی مدتها پیش از رشد جنین داشته باشید. ممکن است کمی ورم در دستها، پاها یا صورت حس کنید ولی چندان زیاد نیست.
ناگفته نماند اگر تورم زیادی در اوایل بارداری داشته باشید مخصوصا با نشانه هایی مثل سرگیجه، سردرد یا خونریزی همراه باشد لازم است حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
سه ماهه دوم
شما از هفته 13 بارداری وارد سه ماهه دوم می شوید ( تقریبا چهارماهگی). در این مرحله ورم بارداری چندان غیرعادی نیست که البته حدود پنج ماهگی خواهد بود. این وضعیت مخصوصا زمانی بیشتر می شود که زیاد سرپا باشید یا هوا خیلی گرم باشد.
دلیل این تورم، افزایش حجم خون و مایعات در بدن شماست. حجم خون حدود 50% در طول دوره بارداری شما بالا می رود که همراه است با رهاسازی مقدار زیادی ترشحات هورمونی.
ممکن است این وضعیت باعث تنگ شدن حلقه ازدواج یا کفشهایتان شود ولی در عوض با این میزان از مایعات که در بدنتان وجود دارد، زایمان راحتی خواهید داشت. بدن شما دقیقا همین وضعیت را میخواهد. نگرانی لازم نیست، این مایعات اضافی به سرعت و پس از تولد نوزاد کم می شوند.
ورم دستها بخشی از ورم بارداری است.
سه ماهه سوم
با ورود به هفته 28 بارداری، سه ماهه سوم با شایع ترین نشانه خود یعنی ورم بارداری شروع می شود. این وضعیت با نزدیک تر شدن به هفته 40 بارداری شدیدتر می شود و انگشتان پا بیشتر درگیر می شوند.
بدن شما همچنان درحالت خونسازی و تولید مایعات بیشتر است و همین فرایند باعث تورم می شود. از طرف دیگر، رحم هم با رشد بیشتر نوزاد سنگین تر می شود و همین فرایند، باعث کندشدن جریان خون در قسمت پشتی پاها به سمت قلب می شود. تصویر نگران کننده و ترسناکی است؟! اینطور نیست. احساس خطر نکنید. این وضعیت فقط کمی ناخوشایند است.
چه چیزی باعث ایجاد ورم بارداری میشود؟
در دوران حاملگی، بدن برای رفع نیازهای جنین، میزان ترشح خون و دیگر مایعات را 50 درصد افزایش می دهد. تولید این مایعات به رشد جنین و زایمان کمک میکند. همچنین این مایعات بافتهای اطراف جنین را منعطف تر میکنند تا با بزرگتر شدن جنین، کشیده شوند و در همین حال مفاصل و ناحیه لگنی را برای زایمان آماده میکنند.
متأسفانه این فرایند منجر به ورم یا آماس بدن میشود که صورت، دست ها، قوزک و پاها را تحت تأثیر قرار میدهد. تغییرات هورمونی و جریان معیوب خون (به دلیل تحت فشار بودن رگها) نیز عامل ورم بارداری هستند. برای تسکین دادن این تأثیرات، سعی کنید تا جای ممکن به ویژه بعد از ظهر ها سرپا نایستید. جاذبه نیز با بالا بردن جریان خون در قوزکها و پاها این علائم را تشدید میکند.
چگونه ورم بارداری را کاهش دهیم؟
در ادامه دوازده راهکار مفید برای کاهش ورم بارداری ذکر شده اند:
-
از سرپا ایستادن طولانی مدت اجتناب کنید
هر موقع که ممکن است، بنشینید و استراحت کنید (یا حتی دراز بکشید) و پاهای خود را از زمین بلند کنید. هرچند وقت یکبار مچ پای خود را بچرخانید و عضلات ساق پا را به آرامی بکشید و استراحت دهید.
-
جورابهای ساق بلند کشی بپوشید
در طول روز جورابهای ساق بلند کشی یا تنگ بپوشید. این محصولات به طور تخصصی برای بهبود جریان خون در پاها طراحی شده اند.
-
فعالیت ورزشی روزانه داشته باشید
برای داشتن فعالیت فیزیکی مرتباً پیاده روی، دوچرخه سواری یا شنا کنید. همچنین میتوانید ورم بارداری را با انجام فعالیتهای زیر کاهش دهید:
- هر یک از پاها را 30 مرتبه به سمت بالا کشیده و خم کنید و سپس پایین بیاورید.
- پاهای خود را به صورت دایره وار بچرخانید، ابتدا در یک جهت، سپس در جهت دیگر. این کار را هشت مرتبه انجام دهید.
این فعالیت را میتوانید در حالت نشسته یا ایستاده انجام دهید، جریان خون سریعتر شده و از گرفتگی عضلات جلوگیری میکند.
-
روی پهلوی چپ خود بخوابید
سعی کنید هر شب روی پهلوی سمت چپ خود بخوابید و هردو پا را کمی بالا ببرید. این حالت فشار وارد بر سیاهرگ پایینی را کم میکند که وظیفه آن بازگرداندن خون دی اکسیده شده از پاها به قلب است.
-
در استخر آب راه بروید یا بایستید
اگرچه پژوهش کمی درمورد تأثیر فشار آب بر قوزک های ورم کرده انجام شده است، اما این باور وجود دارد که ایستادن یا راه رفتن در استخر بافتهای عضلانی پا را جمع میکند. به نظر میرسد که این کار حداقل تأثیر موقتی بر رفع ورم بارداری داشته باشد.
-
آب فراوان بنوشید
نوشیدن مقادیر زیاد آب، مایعات اضافی را از بدنتان خارج میکند. به توصیه پزشکان، نوشیدن تقریباً 10 لیوان (2.4 لیتر) مایعات در روز در زمان بارداری ضروریست.
-
لباس تنگ نپوشید
لباسهای تنگی که ساق پا و قوزکتان را تحت فشار قرار میدهند جریان خون در این نواحی را محدود می کنند. از پوشیدن جوراب و ساق پاهایی که از جنس پلاستیک هستند خودداری کنید و به جای کفش پاشنه بلند، کفشهای کتانی راحت به پا کنید.
-
در فصل تابستان تا حد ممکن از بیرون رفتن خودداری کنید
هنگامی که هوا گرم، مرطوب یا شرجی است در خانه بمانید تا مشکل ورم ناگهانی بارداری برایتان پیش نیاید.
-
بر روی نواحی ورم کرده، کمپرس یخ قرار دهید
قرار دادن کمپرس یخ یا یک کیسه یخ روی ناحیه ورم کرده میتواند دمای بدن را پایین آورده و همزمان درد و ورم آن را نیز کاهش دهد
-
رژیم غذایی متعادل داشته باشید
مصرف بیش از حد سدیم سبب کم آبی و ورم بدن میشود. با قطع مصرف غذاهای فرآوری شده و آماده که حاوی مقدار زیادی شکر و چربی اشباع شده هستند، میزان سدیم مصرفی خود را کاهش دهید.
-
مصرف سیگار را ترک کنید
علاوه بر تأثیرات منفی سیگار بر سلامت بدن، پوکی استخوان، تغییر شکل مفاصل و ورم دردناک نیز از نتایج سیگار کشیدن هستند
-
رفلکسولوژی و ماساژ پا
ماساژ، یکی از راه های کاهش ورم بارداری
نتایج برخی پژوهشها نشان داده اند که ماساژ پا و رفلکسولوژی درمان مؤثری برای ورم بارداری هستند. این کار شامل فشار دادن نقاط خاصی در گوشها، دست ها و پاهاست.
13. میزان مصرف پتاسیم را بیشتر کنید
خوب است بدانید که مصرف پایین پتاسیم باعث بدتر شدن ورم بارداری می شود. پتاسیم به حفظ تعادل مقدار مایعات بدن کمک میکند. بااین اوصاف بهتر است ویتامین های بارداری شما پتاسیم بیشتری داشته باشد. البته که باید از منابع واقعی پتاسیم غافل نمانید. مثل:
- ● سیب زمینی با پوست
- ● سیب زمینی شیرین با پوست
- ● موز، اسفناج، حبوبات، آب میوه ها ( پرتقال، انار، هویج)، ماست، سالمون، چغندر، عدس
14. کاهش مصرف کافئین
البته نوشیدن تفریحی و هرازگاه نوشیدنی های کافئین دار منعی ندارد ( فقط نوزاد هوشیاری خواهید داشت!) ولی در نظر داشته باشید که زیاده روی در نوشیدن کافئین چندان هم برای سلامتی هردوی شما خوب نیست. همچنین ورم را بیشتر میکند.
کافئین باعث تکرر ادرار می شود و همین فرایند شما را مدام در مسیر دستشویی قرار میدهد درحالیکه بدن فکر میکند باید مایعات بیشتری را نگه دارد. پس بهتر است خودتان را به یک قهوه بدون کافئین با شیر مهمان کنید یا یک فنجان دمنوش نعنا نوش جان کنید تا انرژی درخواستی تان به بدن برسد.
15. نگه داشتن پاها به سمت بالا
بله بله! میدانیم که روزهای شلوغی دارید و باید به فکر بستن ساک لباس نوزاد برای روز زایمان باشید ولی برای چند دقیقه آرامش داشته باشید و پاها را تکیه به دیوار، بالا نگه دارید.
توجه داشته باشید که نشستن مداوم برای گردش خون شما خوب نیست و از طرفی ایستادن زیاد هم برای نوزادتان خطرناک است. پس بهتر است پاها را کمی بالا نگه دارید- مخصوصا در پایان روز-. بااین کار مایعات جریان یافته در پاها طی روز را از بین می برید.
پایان بخش: آیا به دکتر نیاز دارم؟
در دوران بارداری ورم تقریبی قوزک و پاها طبیعی است و نباید از آنها ترسید. با این حال ورم ناگهانی و دردناک به ویژه تنها در یکی از پاها ممکن است نشانه گرفتگی عمیق سیاهرگها، یا لخته خون باشد.
همچنین گاهی اوقات ورم بدن میتواند نشانه پره اکلامپسی باشد. این یک وضعیت خطرناک است که زنان باردار را تحت تأثیر قرار میدهد و به ویژه برای زنانی که به بیماریهای مزمن مبتلا هستند در اواخر دوره بارداری مشکل ایجاد میکند.
اگر هر یک از نشانه های زیر را در خود مشاهده کردید سریعاً پزشک خود را در جریان بگذارید:
- ورم ناگهانی صورت، دستها و پاها
- سردرهای شدید
- مشکل بینایی (برای مثال تار شدن دید یا احساس جرقه در چشم)
- احساس درد شدید زیر دنده ها
- تنگی نفس ناگهانی
- حالت تهوع (به همراه هر یک از نشانه های بالا)
در حالت کلی در دوره بارداری ورم بدن در بسیاری از زنان امری طبیعی است. برای کاهش تأثیر ورم بارداری بر بدنتان هرکاری که میتوانید انجام دهید و در صورت وخیم شدن اوضاع، سعی کنید درمان پزشکی برایش بیابید.
منبع: healthline
دیدگاهتان را بنویسید