مایع آمنیوتیک چیست و چه فوایدی دارد؟ آمنیوتیک چطور به وجود می آید؟

همان‌طور که می‌دانیم جنین در زمانی که در رحم مادر است درون کیسه‌ای جای گرفته است. این کیسه از دو غشاء تشکیل شده است که آمنیون و کوریون نام دارند. جنین در این محفظه رشد می‌کند و به مرور بزرگ می‌شود. مایع آمنیوتیک و یا الیگوهیدرامنیوس که در معنای مایع دور جنین نیز به کار گرفته می‌شود، در درون کیسه آمنیوتیک، جنین را در بر می‌گیرد و وی را احاطه می‌کند.

لازم است ذکر شود که این مایع در وهله اول از آب بدن مادر به وجود می‌آید اما جنین به مرور زمان و در طی سه ماه دوم بارداری، شروع به قورت دادن این مایع می‌کند و مقداری از آب و مایع آمنیوتیک را می‌بلعد و پس از آن به صورت ادرار، این مایع را دفع می‌کند. این عامل نیز سبب می‌شود تا اندکی پس از این مدت، یعنی در حدود هفته بیستم بارداری، ادرار جنین، بیشتر فضای کیسه آمنیوتیک را پر کند.

لازم به ذکر است که مایع آمنیوتیک، تنها از ادرار جنین تشکیل نشده است. محتویات کیسه آمنیوتیک در ابتدا تنها از آب و الکترولیت به وجود آمده است. اما به تدریج میزانی از پروتئین‌ها و مواد دفاعی برای دفاع از جنین، مواد قندی مورد نیاز وی، هورمون‌ها و…  نیز به ترکیبات آن اضافه می‌شود. بنابر این  عامل، می‌توان گفت این مایع شامل بسیاری از ترکیبات مهم و موثر برای ادامه حیات جنین است. از جمله این ترکیبات مهم، می‌توان مواد مغذی و آنتی بادی‌های ضدعفونی کننده را نام برد.

فواید مایع آمنیوتیک چیست؟

محافظت از جنین

در ادامه به بررسی فواید مایع آمنیوتیک در شرایط مختلف خواهیم پرداخت و جزئیات هر یک را بررسی می‌کنیم:

• حفاظت از جنین

یکی از فوامید اساسی مایع آمنیوتیک این است که این مایع مانند یک ضربه گیر برای جنین در رحم مادر عمل می‌کند و موجب می‌شود تا وی از هر گونه شوک برکنار بماند. از طرف دیگر وجود این عامل سب می‌شود تا جنین از ضربات و فشارهایی که ممکن است از بیرون به وی وارد شود و به او آسیب برساند، در امان بماند. در حقیقت وجود مایع آمنیوتیک سبب می‌شود تا نیروی وارد شده به جنین، پخش شود و از این طریق از شدت و فشار ضربه کاسته گردد.

• مایع آمنیوتیک دمای محیط جنین را ثابت و کنترل می‌کند

از دیگر فوایدی که می‌توان بر شمرد این است که وجود این مایع سبب می‌شود تا مانند یک عایق حرارتی، بدن جنین گرم نگه داشته شود. از طرف دیگر مایع آمنیوتیک، موجب می‌شود دمای اطراف جنین به نحو یکسان و ثابتی، تنظیم و کنترل شود.

• مایع آمنیوتیک عفونت جنین را کنترل می‌کند و به رشد ریه منجر می‌گردد

در ترکیبات مایع آمنیوتیک، مقادیر زیادی آنتی بادی و یا پادتن قرار گرفته است. وجود این ترکیبات در این مایع حیاتی برای جنین، موجب می‌شود تا بتواند هرگونه عفونت را در جنین کنترل نماید. از طرف دیگر جنین می‌تواند با نفس کشیدن و یا حتی بلعیدن این مایع، به رشد خود ادامه دهد. علاوه بر آن، جنین می‌تواند از این طریق، نحوه استفاده از عضلات گوارشی و تنفسی را تمرین کند. بنابراین وجود این مایع می‌تواند به رشد ریه‌های جنین نیز کمک کند و به بهبود عملکرد آن منجر شود.

• کمک به رشد عضلات و استخوان های جنین

لازم به ذکر است که جنین در مایع آمنیوتیک و در داخل کیسه مایع آمنیوتیک، در حالت شناور به سر می‌برد. بنابراین جنین دارای این توانایی است که در این فضا به طور آزدانه، حرکت کند. این عامل نیز موجب می‌شود تا تا جنین به رشد صحیح عضلات و هم‌چنین ماهیچه‌ها، دست یابد. از طرف دیگر از این طریق یعنی حرکت آزادانه جنین در مایع آمنیوتیک، به رشد استخوان‌های جنین نیز کمک قابل توجهی می‌شود.

• کمک به رشد اندام کوچک جنین

یکی از فواید این مایع برای جنین این است که این مایع می‌تواند به رشد بسیاری از اندام‌های وی کمک کند. از طرف دیگر وجود این عامل سبب می‌شود تا از تغییر شکل یافتن بسیاری از اندام‌های کوچک و در حال رشد، جلوگیری به عمل آید. از جمله این اندام‌ها می‌توان اندام‌های کوچک جنین از قبیل انگشتان دست و انگشتان پای جنین را نام برد. لازم به ذکر است که اگر جنین به جای حضور در مایع آمنیوتیک، در خشکی قرار گرفته باشد، بین انگشتان دست و پای او پره پوستی شکل می‌گیرد. وجود پره پوستی در جنین به معنای نوعی چسبندگی است. یعنی در چنین شرایطی، انگشتان دست و پای جنین و یا اندام‌های کوچک دیگر وی، دچار چسبندگی خواهند شد.

• محافظت از بند ناف

یکی دیگر از قابلیت‌ها و فواید مایع آمنیوتیک این است که این مایع سبب می‌شود از فشرده شدن بند ناف، جلوگیری به عمل آید و از این طریق ادامه حیات جنین تضمین گردد. چراکه همان‌طور که می‌دانیم بند ناف، مواد غذایی مورد نیاز جنین را به او می‌رساند و هم‌چنین اکسیژن مورد نیاز را از جفت گرفته و به جنین در حال رشد انتقال می‌دهد.