تخمدان یکی از بخش‌های دستگاه تولید مثل زنان است. وظیفه‌ی اصلی این عضو، تولید تخمک است. تخمک پس از تولید توسط تخمدان، از طریق لوله فالوپ به سمت رحم حرکت می‌کند و اگر در طی مسیر با اسپرم برخورد کند، بارور می‌شود. تخمدان‌ها اعضای دوگانه‌ای هستند که هر کدام در یک سمت بدن وجود دارد. تخمدان‌ها همچنین به تولید و ترشح‌هایی می‌پردازند که باعث به وجود آمدن سیکل‌های قاعدگی و باروری می‌شوند.
تخمدان‌ها از قبل از تولد وجود دارند و شروع به فعالیت کرده‌اند. این فعالیت حتی تا زمان یائسگی نیز ادامه دارد. تخمدان‌ها چون هورمون‌هایی را ترشح می‌کنند و به درون بدن می‌ریزند، به غدد درون ریز نیز شهرت دارند.
تخمدان چیست؟
تخمدان یکی از اعضای دستگاه جنسی زنان است. دو غده‌ی اصلی در بدن، همین تخمدان‌ها هستند. این تخمدان‌ها در قسمت فوقانی دستگاه تولید مثل قرار دارند که به وسیله‌ی لوله‌ی فالوپ به رحم متصل می‌شوند. جایگاه اصلی این تخمدان‌ها در مقابل لگن و در حفره‌ای به نام حفره‌ی لگنی قرار دارد.
اولین و اصلی‌ترین بخش در دستگاه تولید مثل زنانه همین غدد هستند. این کارها سه وطیفه‌ی اصلی را بر عهده دارند.
- ترشح هورمون: وظیفه‌ی اصلی تخمدان‌ها ترشح هورمون‌های استروژن و پروژسترون است که به هورمون‌های زنانه معروف هستند. این هورمون‌ها به نمود ویژگی‌های زنانه در دختران در سنین بلوغ منجر می‌شوند. بزرگ شدن سینه و باسن و چرخه‌ی تولید مثل از عوارض ترشح هورمون پروژسترون در زنان است. پروژسترون نیز یکی دیگر از هورمون‌هایی است که باعث تولید مثل در بانوان می‌شود.
- نگهداری از تخمک‌های تولید شده: جالب است بدانید که این تخمک‌ها از زمان جنینی در بدن دختر تولید شده‌اند. البته امروزه می‌توان با شیمی درمانی تخمک‌هایی را در تخمدان ایجاد کرد. اما دختران وقتی به دنیا می‌آیند ذخیره‌ی تخمکی دارند که برای همه‌ی عمر کافی و لازم است.
- تخمک گذاری: آزاد کردن تخمک‌هایی که در قسمت قبل گفتیم از وظایف تخمدان‌ها است. هر تخمدان در هر ماه یک یا چندین تخمک در هر ماه آزاد کرده و به سمت رحم می‌فرستد. تخمک‌ها از فولیکول و فولیکول‌ها از خفته تشکیل شده‌اند.
همانگونه که گفتیم، قبل از تولد و از زمان جنینی، این غدد در بدن وجود دارند. اما پیش از بلوغ، تنها بافتی ساده هستند که بیشتر شکلی شبیه به توده دارند. پس از بلوغ است که تخمدان‌ها نیز به بلوغ می‌رسند و وظایف خود را انجام می‌دهند.
البته اشتباه نکنید. تخمدان‌ها از همان اول به تولید تخمک مشغول هستند. تعداد تخمک‌ها از همان اول معین و مشخص است. اما جالب است بدانید این عضو مفید تنها به اندازه‌ی یک حبه‌ی انگور است.
بیماری‌های تخمدان
بیشترین مشکلی که می‌تواند سلامت تخمدان‌ها را تهدید کند، وجود کیست در آن است. این بیماری جزو شایع‌ترین بیماری‌هایی است که هر فرد حداقل یک بار به آن دچار می‌شود. البته جزو بی‌خطرترین بیماری‌ها نیز محسوب می‌شود. با این‌حال در ادامه به برخی از بیماری‌های تخمدان اشاره می‌کنیم.
- تخمدان پلی کیستیک: این بیماری که باعث ناباروری نیز می‌شود، در پی کمبود هورمون‌هایی به وجود می‌آید که موجب آزادسازی فولیکول از تخمک می‌شود. این امر باعث می‌شود تا کیستها در لبه‌ی بیرون تخمدان تجمع کنند. عدم درمان تخمدان پلی کیستیک می‌تواند منجر به دیابت یا حتی سکته شود.
- سرطان تخمدان: در موارد نادری، کیست تخمدان می‌تواند منجر به سرطان تخمدان شود. این میزان از هر ۷۵ نفر یک نفر است. برخی از فناوری‌ها باعث می‌شود تا زودتر احتمال بروز سرطان را تشخیص دهند. برداشتن تخمدان می‌تواند یکی از راه‌های درمان سرطان باشد. البته چون ممکن است ریشه‌ی سرطان به لوله فالوپ رسیده باشد در برخی موارد این لوله نیز برداشته می‌شود.
سرطان تخمدان
- کوچک بودن تخمدان: در برخی موارد تخمدان‌ها به صورت مادرزادی کوچک هستند. این امر باعث می‌شود تا تعداد تخمک‌های ذخیره شده کمتر باشد. این مورد می‌تواند به دلایل مختلفی شود که در زیر به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
- مشکلات کروموزومی و مادرزادی
- شیمی درمانی
- حمله سیستم ایمنی بدن
- عوامل ناشناخته
این بیماری اغلب همراه با علائم خاصی نیست. به همین دلیل در صورت ناباروری و سونوگرافی می‌توان به آن پی برد. از آنجا که اندازه‌ی کوچک تخمدان میزان کمتری تخمک در خود خواهد داشت، به همان میزان نیز قدرت باروری کاهش می‌یابد. با این حال با مراجعه به پزشک می‌توانید از سلامت خود مطمئن شوید.
کلام آخر:
تخمدان‌ها عضو حیاتی در دستگاه تولید مثل زنان هستند که اصلی‌ترین کار را برای بقای نسل انجام می‌دهند. با این حال که پس از رسیدن به سن بلوغ تخمدان‌ها فعالیت خود را به منصه‌ی ظهور می‌رسانند، اما از زمان جنینی وجود دارند.
در واقع دختران با تعداد معینی از تخمک در درون تخمدان‌ها به دنیا می‌آیند که تخمدان‌ها به خوبی از این تخمک‌ها محافظت می‌کنند. آنها این وظیفه را تا زمانی که دختران به سن بلوغ برسند به بهترین نحو آنجام می‌دهند.
پس از رسیدن به سن بلوغ، وظیفه‌ی بعدی خود را از سر می‌گیرند و چرخه‌ی تولید مثل آغاز می‌شود. این‌تخمدان‌ها هستند که تا زمان یائسگی در بدن دختران و زنان به فعالیت ادامه می‌دهند. بهتر است برای چکاپ‌های دوره‌ای به متخصص زنان مراجعه کنید تا از سلامت این عضو حیاتی مطمئن شوید.
دیدگاهتان را بنویسید