ناگفته ها در مورد ناباروری زنان ( توضیحات و راهکارهای دکتر فائزه شهبازی)

احتمالا اطلاعاتی در مورد بهترین سن باروری زنان دارید! بازه سنی 25-35 سال. حالا تصور کنید شما قصد بارداری دارید و در این بازه سنی قرار نمیگیرید! آیا این پایان راه است و در صورت تشخیص ناباروری زنان در مورد شما، همه چیز برای کنار گذاشتن آماده است؟

خبر خوب اینکه باید احتمالات و شکل برنامه ریزی خود را برای تلاش بیشتر، تغییر دهید. بنابر آمار ثبت شده در نظر داشته باشید که اقدام به بارداری برای زنان با شرایط خاص نه تنها غیرممکن نیست بلکه با رعایت یک سری اصول و انجام مراقبت های لازم، این مشکل قابل مدیریت و برطرف شدن است.

گروه سلامت زنان مینت با طراحی یک اپلیکیشن، زمینه باروری در بازه زمانی 2-6 ماهه را برای زنانی با شرایط شما فراهم میکند.

ورود به اپلیکیشن

کافی است روی دکمه بالا کلیک کنید تا پس از دانلود رایگان اپلیکیشن مینت، امکان دسترسی شما به بخش جاده اقدام به بارداری فراهم شود. پس از طی کردن مرحله چکاپ اولیه، طبق تصویر زیر میتوانید تمامی آگاهی های لازم برای افزایش 90درصدی شانس باروری خود را به دست آورید.

در صورت تشخیص ناباروری لازم است یک برنامه ریزی اصولی برای افزایش قدرت باروری خود داشته باشید. مینت کنار شماست!برنامه ریزی برای بارداری می تواند بسیار هیجان انگیز باشد و به برنامه ریزی های مناسب نیز نیاز دارد. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد قدرت ناباروری زوجین و اینکه آیا علائم ناباروری در آنها وجود دارد یا خیر. به عبارت دیگر ممکن است سال ها برای بارداری تلاش کرده باشید، یعنی رابطه محافظت نشده داشته اید اما هنوز هم بازار نشده اید. در این زمان باید عوامل زیادی را بررسی کنید. در این مقاله به معرفی کامل ناباروری زنان ، علائم و درمان این مشکل و بیماری زنان می پردازیم.

بین 10 تا 15 درصد زوجین ناباروری را تجربه می‌کنند. زمانی گفته میشود زوجی نابارور هستند که پس از یک سال تلاش و مقاربت بدون پیشگیری زوجین نتوانند بچه دار شوند. در این بین تقریبا علت یک سوم ناباروری‌ها مربوط به زن و یک سوم مربوط به مرد‌ و در باقی موارد یا مشکل از هر دو سمت است یا علت نازایی قابل تشخیص نیست.

علائم ناباروری زنان

اگر در باردار شدن به مشکل برخورده اید، بدانید که تنها نیستید. تاکنون ۱۲ تا ۱۳ درصد از زوجین مشکلات ناباروری را تجربه کرده اند. این آمار در دنیا به ۱۷ درصد نیز رسیده است. در حالی که ممکن است شناسایی علائم ناباروری زنان مشکل باشد، اما در این قسمت به معرفی تعدادی از این علائم می پردازیم. 

پریودهای نامنظم

 متوسط سیکل قاعدگی زنان حدود ۲۸ روز است. اما اگر باز هم سیکل قاعدگی چیزی بین ۲۱ تا ۳۵ روز باشد و تا زمانی که این عدد ثابت باشد،  باز هم سیکل نرمال در نظر گرفته می شود. با داشتن پریودهای نامنظم، سیکل قاعدگی غیر قابل پیش بینی می شود و نمی توان فهمید که سیکل بعدی چه زمانی شروع می شود. این مشکل به دلیل اختلالات هورمونی مانند پرکاری یا کم کاری تیروئید، هایپرپرولاکتینمی یا سندروم تخمدان پلی کیستیک به وجود می آید که همگی می توانند به ناباروری زنان منجر شوند.

نداشتن پریود

 زندگی استرس زای دائمی یا ورزش های شدید می تواند باعث جا انداختن پریود شود. اگر چند ماه است که پریود نشده اید بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

پریودهای سنگین و دردناک

قاعدگی هایی که  زندگی عادی را مختل می کنند، می‌توانند از نشانه‌های فیبروم های رحمی یا اندومتریوز باشند. اندومتریوز ۲۰ تا ۴۰ درصد از دلایل ناباروری در زنان است. 

رابطه جنسی دردناک

 رابطه جنسی دردناک در زنان به یکی از مشکلات رایج تبدیل شده است و این در حالی است که آنها فکر می کنند که این مشکل، جزئی معمولی از زندگی آنها است. اما ممکن است رابطه زناشویی دردناک به دلیل رخ دادن شرایطی مانند اندومتریوز و بیماری های النهابی لگنی باشد.

علائم عدم تعادل هورمونی

 افزایش وزن ناگهانی،  ریزش مو، ضعف و سستی دائم، سردرد، ترشحات نوک سینه، داشتن موی صورت و یا جوش های شدید می تواند از دلایل اختلالات هورمونی باشد. در این شرایط به دلیل اینکه هورمون های بدن نامتعادل است می تواند باروری را با مشکل روبرو سازد.

خارش و درد واژن

 خارش واژن و درد به ویژه همراه با ترشحات واژن می تواند از نشانه های عفونت های واژینال باشد.  اگر این عفونت ها درمان نشوند، میتواند به ناباروری منجر شوند. این عفونت ها عبارتند از کلامیدیا، سوزاک و مایکوپلاسما.

میزان شیوع ناباروری زن چقدر است؟

این مشکل یک مسئله همه گیر است. دستکم 10% زنان با ناباروری از هر نوعی دست و پنجه نرم میکنند. نکته اینجاست که چنین مشکلی با افزایش سن زن و کاهش ذخیره تخمدان او تشدید می شود.

فرایند باروری

تخمک گذاری

برای داشتن باروری موفق، مراحل مختلفی باید به درستی انجام شود که این مراحل عبارتند از:

• یکی از تخمدانها تخمک بالغ آزاد کند.
•  تخمک به سمت لوله های فالوپ حرکت کند.
•  اسپرم به سوی رحم حرکت کند، و در مسیر حرکت به سمت رحم و در لوله های فالوپ همان تخمک را بارور کند.
•  تخمک بارور شده در لوله های فالوپ پایین برود به سمت رحم حرکت کند.
• تخمک بارور شده لانه گزینی را انجام دهد و شروع به رشد کردن کند.

عوامل خطرآفرین در ناباروری زن کدام اند؟

فاکتورهای زیادی زمینه ناباروری او را بیشتر میکنند. وضعیت سلامت عمومی، ژنتیک، سبک زندگی و سن در بروز چنین مشکلی نقش دارند. اما عوامل خطرزای مهم به شرح زیر است:

• سن زن
• اختلالات هورمونی که مانع تخمک گذاری می شود.
• چرخه قاعدگی نامنظم
• چاقی و اضافه وزن یا کمبود وزن
• کمبود چربی در بدن به دلیل ورزش زیاد
• اندومتریوز
• مشکلات در اندام تناسلی ( لوله های فالوپ، رحم یا تخمدان ها)
• فیبروم رحمی
• کیست تخمدان
• تومور
• اختلالات سیستم ایمنی خودکار ( لوپوس، آرتریت، بیماری های مربوط به غده تیروئید)
• بیماری های مقاربتی STIs
• سندرم تخمدان پلی کیستیک PCOS
• نارسایی اولیه تخمدان POI
• اعتیاد به نوشیدنی های الکلی
• سیگار کشیدن
• سندرم DES ( داروی دی اتیل استیل بسترول برای زنان بارداری تجویز می شود که خطر زایمان زودرس یا سقط جنین، سلامت آنها و نوزاد را تهدید میکند.) باید اضافه کنیم که این دارو باعث ناباروری بچه هایی می شود که مادران آنها این دارو را مصرف میکردند.
• بارداری خارج رحمی در گذشته

 دلایل ناباروری زنان

هر چیزی که از به وقوع پیوستن مراحل بالا جلوگیری کند، می تواند از دلایل ناباروری زنان باشد. در این قسمت به تعدادی از دلایل ناباروری در زنان اشاره می کنیم :

مشکلات مربوط به تعداد و کیفیت تخمک

هر زنی با مقدار مشخصی تخمک تا پایان دوره ای مشخص به دنیا می آید. این ذخیره درست پیش از شروع دوران پساقاعدگی (یائسگی) تمام می شود. علاوه بر این، جالب است بدانید که تعدادی از تخمک ها تعدادی کروموزوم اشتباه دارند و شانس بارور شدن و رشد کردن به شکل جنین را ندارند. یک سری از همین اختلالات کروموزومی ممکن است روی تخمک ها اثر بگذارد. مشکلات دیگر اتفاقی هستند ولی با افزایش سن زن، شیوع بیشتری دارند.

اختلالات تخمک گذاری

اختلالات تخمک گذاری ۲۵ درصد از دلایل ناباروری زنان است و هنگامی رخ می دهد که زن به طور منظم تخمک گذاری نمی کند و یا اصلاً هیچ گونه تخمک گذاری ندارد. این مشکل به دلیل عدم تنظیم و تولید هورمون های تولید مثل است. شرایطی مانند سندروم تخمدان پلی کیستیک، تولید بیش از حد هورمون پرولاکتین و نارسایی زودرس تخمدان از عوامل اختلالات تخمک گذاری است.

دلایل متفاوتی هست که باعث عدم تخمک گذاری زن در زمان مشخص می شود؛ عدم تعادل هورمونی، اختلالات تغذیه در گذشته، اعتیاد به مواد مخدر، کم کاری یا پرکاری تیروئید، فشار روانی زیاد یا تومور سرطانی در غده هیپوفیز از جمله مهم ترین آنهاست.

سندروم تخمدان پلی کیستیک

سندروم تخمدان پلی کیستیک از عمده دلایل ناباروری است که حدود 8 درصد زنان به آن دچارند. زنان مبتلا سطح بالاتری از هورمون آندورژن یا هورمون مردانه را در بدن دارند که این موضوع سبب بروز آکنه و رشد ناخواسته موهای زائد در بدن می‌شود. اضافه وزن، دیابت یا مقاومت بدن به انسولین نیز از دیگر مشکلات این زنان است. تخمدان پلی کیستیک را در سونوگرافی به شکل رشته مرواریدی از کیست در تخمدان می‌توان تشخیص داد.

از علایم شایع تخمدان پلی کیستیک می‌توان به چرخه قاعدگی نامنظم، آکنه، پوست چرب، رشد موهای ناخواسته و اضافه وزن اشاره کرد. تخمدان پلی کیستیک باعث تخمک گذاری نامنظم و حتی قطع تخمک گذاری شده و عدم تعادل هورمونی نیز در این بیماری احتمال سقط جنین را بالا می‌برد.

اکثر خانم‌های مبتلا با داروهای کمک باروری سطح یک، یعنی قرص لتروزول ( کلومید یا فمارا) تحت درمان قرار می‌گیرند. در صورت موفقیت آمیز نبودن این روش داروهای کمک باروری قوی‌تر مانند گنادوتروپین‌‌‌ها تجویز می‌شوند. اگر هیچ یک از این روش‌‌ها به باردار شدن خانم کمکی نکند IVF پیشنهاد می‌شود. در صورتی که مقاومت به انسولین وجود داشته باشد قبل از آغاز درمان با داروهای کمک باروری از متفورمین استفاده می‌شود. کاهش وزن، ورزش منظم و تغییر رژیم غذایی هم می‌تواند موثر باشد.

عقیم سازی یا انسداد لوله های فالوپ

بنا بر تحقیقات، اختلالات لوله های فالوپ ۳۵ تا ۴۰ درصد از دلایل ناباروری زنان را تشکیل می دهد.  بیماری های التهابی لگنی یا بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک می تواند باعث انسداد لوله های فالوپ شود. همچنین جراحی های لگنی که بر لوله های فالوپ نیز تاثیر می گذارند می تواند ریسک ناباروری زنان را بالا ببرد.

رایج ترین دلیل ناباروری ناشی از فاکتور لوله ها، بیماری های التهابی لگن است که معمولا با ابتلا به بیماری های مقاربتی مثل کلامیدیا و سوزاک، ظاهر می شود.

 اندومتریوز

خطرات اندومتریوز

اندومتریوز شرایطی است که در آن بافت های رحمی در جایی به غیر از داخل رحم رشد می کنند. این مناطق شامل لوله های فالوپ، تخمدان ها،روده های بزرگ و کوچک و دیواره های شکمی و لگنی می شوند. این بافتها به تدریج بزرگ می شوند و به عمل جراحی برای بیرون آوردن آنها نیاز است که این عمل جراحی ممکن است باعث ناباروری در زنان شود.

از هر 10 زن یک نفر به اندومترویز مبتلاست. تشخیص این بیماری دشوار است و با سونوگرافی یا آزمایش خون قابل شناسایی نیست. به همین‌‌ دلیل بسیاری از زنان بدون آنکه بدانند از آن رنج می‌برند. برای درک بهتر اندومتریوز باید آن رابهتر بشناسید.

آندومتر بافتی است که داخل رحم را پوشانده است. در طول چرخه قاعدگی بافت داخلی رحم رشد کرده و ضخیم می‌شود تا خود را برای لانه گزینی جنین آماده کند. در صورتی که حاملگی رخ ندهد با شروع قاعدگی، آندومتر ریزش کرده و از طریق خون قاعدگی دفع می‌شود.

گاه آندومتر‌ در نزدیکی تخمدان‌‌ها و لوله‌های فالوپ‌ یا اطراف دستگاه تناسلی و گوارش و حتی در موارد نادر در ریه‌‌‌ها رشد می‌کند. زمانی که آندومتر در خارج از رحم شروع به رشد کند به آن آندومتریوز می‌گویند. آندومتریوز با درد و نازایی همراه می‌شود اما در برخی موارد نیز بدون علامت است.

اندومتریوز چطور سبب ناباروری می‌شود؟

رسوب آندومتر در جایی غیر از رحم می‌تواند از ورود تخمک به لوله‌های فالوپ پیشگیری کند. همچنین با ایجاد اختلالاتی در تخمک گذاری به خصوص اگر کیست آندومتر در تخمدان ایجاد شود می‌تواند زمینه ساز ناباروری باشد. حتی اگر لوله‌های فالوپ آزاد باشند و تخمک گذاری انجام شود التهاب ناشی از آندومترویز می‌تواند مانع از لانه گزینی جنین شود.

درمان اندومترویوز بستگی به‌‌ میزان شدت بیماری دارد.‌‌ اما میزان شدت اندومتریوز ارتباطی به درد آن ندارد. گاه اندومتریوز شدید اما بدون درد است و گاه آندومتریوز خفیف اما با درد وحشتناک لگنی است.

برداشتن رسوب آندومتر به کمک جراحی می‌تواند به باروری کمک کند‌. اگر مشکلی در تخمک گذاری وجود داشته باشد استفاده از داروهای کمک باروری می‌تواند موثر باشد. در صورت مسدود شدن لوله‌های فالوپ ممکن است درمان IVF توصیه شود. تغییر شیوه زندگی‌، کاهش وزن و انجام ورزش می‌تواند به کاهش درد کمک کند اما این موضوع از نظر علمی به اثبات نرسیده است.

 مشکلات رحم و گردنه رحم

مشکلات در رحم و دهانه آن نیز ممکن است باعث ناباروری زنان شود. تنگی گردن رحم یا رحم باریک یا کمبود مخاط رحمی معمولا شرایط را برای اسپرم و سفر آن به داخل رحم، سخت می کند. اندومتریوز، فیبروم های رحمی و شکل نامناسب و چسبندگی رحم می تواند در فرآیند باروری تاثیر بگذارد.

سن

هر چقدر زن پیر تر میشود فرایند باروری چالش رانگیز تر نی شود. کیفیت تخمک ها بعد از سی سالگی رو به کاهش می رود و هر چقدر زن به چهل سالگی نزدیک می شود، این شرایط بدتر می شود. این نکته به معنی این است که با افزایش سن، بارداری سخت تر می شود و احتمال سقط نیز وجود دارد.

همیشه دلیل ناباروری یک بیماری نیست. گاه افزایش سن سبب ناباروری در زنان می‌شود. کاهش قدرت باروری معمولا از 35 سالگی شروع می‌شود و با گذر از 40 سالگی افزایش می‌‌یابد.

این نوع از ناباروری با علامت خاصی همراه نیست اما برخی خانم‌‌‌ها ممکن است شاهد تغییر در چرخه قاعدگی و خونریزی‌های سبک‌تر یا نامنظم شدن دوره‌‌‌ها و خشکی واژن و کاهش مخاط دهانه رحم شوند.

با افزایش سن حتی اگر تخمک گذاری همچنان رخ دهد کیفیت تخمک پایین آمده و به همین‌‌ دلیل خانم بیشتر در معرض سقط جنین یا داشتن فرزندانی با اختلالات ژنتیکی قرار می‌گیرد. گاه علاوه بر کاهش تخمک گذاری ممکن است دوره‌‌‌ها نیز نامنظم شده و تخمک گذاری‌‌‌ها نامنظم یا قطع شوند.

درمان در این شرایط بسیار متفاوت خواهد بود. گاه استفاده از روش‌های کمک باوری نظیر مصرف قرص کلامید توصیه می‌شود و گاه باید از روش IVF استفاده کرد. اما باید این موضوع را هم در نظر گرفت که گرچه‌‌ میزان موفقیت IVF در یک خانم 31 ساله 38 درصد است، این‌‌ میزان در یک خانم 43 ساله به 10 درصد می‌رسد. دلیل این موضوع کاهش ذخایر تخمدان است و برخی خانم‌ها حتی ممکن است به تخمک اهدایی یا جنین اهدایی نیاز پیدا کنند.

با افزایش سن، اتفاقات زیر در سیستم باروری زن ظاهر می شود:

♦ کاهش تعداد کل تخمک ها

♦ غیرعادی بودن کروموزوم در بسیاری از تخمک ها

♦ بروز خطرات احتمالی دیگر که سلامت زن را تهدید می کند.

اختلالات غده تیروئید

تیروئید غده مهم و اصلی سیستم درون ریز است که در قسمت جلوی گردن و بالای قلب قرار دارد و از ید برای تولید هورمون‌های خاص تیروئیدی استفاده می‌کند. این هورمون‌‌ها انرژی و متابولیسم بدن را تنظیم می‌کنند. کم کاری این غده به معنی عدم تولید هورمون‌ کافی است و پر کاری آن به معنی افزایش تولید هورمون هاست.

گرچه غده تیروئید جزئی از سیستم تولید مثل نیست اما می‌تواند در باروری تاثیرگذار باشد. از علایم شایع برای کم کاری تیروئید می‌توان به خستگی، افزایش وزن، احساس سرماخوردگی و افسردگی و برای پر کاری تیروئید به اضطراب، گرمای بیش از حد، خستگی، بی خوابی و کاهش وزن غیر معمول اشاره کرد. زنان مبتلا به اختلالات تیروئیدی دوره‌های قاعدگی نامنظمی دارند.

غده تیروئید چطور بر باروری اثر می‌گذارد؟

کم کاری یا پر کاری تیروئید بر تخمک گذاری اثر می‌گذارد و این موضوع می‌تواند زمینه ساز ناباروری شود.

در ضمن کسانی که مشکل تیروئیدی درمان نشده دارند بیشتر از سایرین در معرض خطر سقط جنین یا نقص‌های مادرزادی جنین هستند. همچنین این زنان در معرض ابتلا به بیماری‌های مرتبط با باروری از جمله آندومتریوز قرار دارند.

برای درمان در صورتی که مشکلی در باروری رخ نداده باشد، تنها با تنظیم کارکرد غده تیروئید می‌توان نظم را به چرخه قاعدگی بازگرداند. بعد از تنظیم هورمون‌‌ها بارداری به طور طبیعی ممکن می‌شود.

چاقی

یکی از علل شایع ناباروری قابل پیشگیری در زنان و مردان چاقی و اضافه وزن است. در برخی موارد چاقی در اثر عدم تعادل هورمونی رخ می‌دهد. به عنوان مثال ابتلا به تخمدان پلی کیستیک، مقاومت بدن به انسولین و کم کاری تیروئید می‌تواند زمینه ساز اضافه وزن و چاقی شود.

چاقی، یکی از دلایل ناباروری

به دنبال چاقی چرخه قاعدگی نامنظم شده و دوره‌‌‌ها گاه بسیار طولانی و خونریزی‌‌‌ها در دوران قاعدگی شدید می‌شود. در برخی خانم‌‌‌ها حتی در پی اضافه وزن، چرخه قاعدگی کاملا قطع شده و رشد موهای زاید افزایش می‌یابد. در این حالت باید به دنبال یک رژیم لاغری مناسب باشید.

چاقی چطور بر باروری تاثیر می‌گذارد؟

سلول‌های چربی در تنظیم هورمون‌‌ها نقش دارند. وقتی‌‌ میزان سلول‌های چربی در بدن بالا می‌رود هورمون استروژن بیشتری ترشح می‌شود که بر سیستم تولید مثل اثر گذاشته‌ و اختلالات تخمک گذاری پیش می‌آورد.

برای درمان ناباروری در این حالت کاهش وزن، پیروی از یک رژیم سالم غذایی و افزایش تحرک بدنی کافی است. بیش از 70 درصد زنانی که‌‌ دلیل ناباروری‌شان اضافه وزن بالاست پس از کاهش وزن به خودی خود و بدون هیچ درمانی می‌توانند باردار شوند.

در صورتی که عدم تعادل هورمونی سبب اضافه وزن یا کاهش وزن شده باشد، باید ابتدا آن را درمان کرد. در نهایت اگر کاهش وزن کافی نبود می‌توان از روش‌های کمک باروری استفاده کرد.

نارسایی زودرس تخمدان

نارسایی زودرس تخمدان به اختلالی گفته می‌شود که در آن کمیت و کیفیت تخمک‌‌‌ها قبل از 40 سالگی افت می‌کند. این موضوع در یک در صد خانم‌‌‌ها دیده شده است. در این شرایط تخمدان به داروهای کمک باروری که سبب تحریک تخمک گذاری می‌شوند پاسخ نمی‌دهد. از جمله علل مرتبط با این موضوع می‌توان به اختلالات مادرزادی و ژنتیکی، آسیب در اثر جراحی تخمدان و قرار گرفتن در معرض سموم یا شیمی درمانی اشاره کرد. البته این اختلال علل ناشناخته بسیاری هم دارد. همچنین به نظر می‌رسد نارسایی زودرس تخمدان با برخی اختلالات خود ایمنی و اختلال عملکرد تیروئیدی هم همراه است.

از علایم شایع آن می‌توان به دوره‌های نامنظم قاعدگی یا حتی قطع دوره‌ها، خشکی واژن، گر گرفتگی و نوسانات خلقی و بی خوابی اشاره کرد.

درمان معمولا به شدت و درجه بیماری بستگی دارد. در شرایط خفیف شاید بتوان با کمک داروهای کمک باروری و IVF به بارداری خانم کمک کرد. در 10 درصد موارد حتی نیازی به درمان نیست و خانم بدون دارو هم باردار می‌شود اما در اکثر موارد خانم به تخمک یا جنین اهدایی نیاز دارد.

یائسگی زودرس

یائسگی زودرس به یائسه شدن خانم قبل از 40 سالگی اطلاق می‌شود. یائسگی زودرس چیزی شبیه به نارسایی زودرس تخمدان است با این تفاوت که در نارسایی تخمدان هنوز تخمک گذاری اتفاق می‌افتد و این احتمال وجود دارد که خانم به طور طبیعی باردار شود اما در یائسگی زودرس، تخمک گذاری به طور کامل به پایان رسیده است و امکان بارداری با تخمک‌های خود خانم وجود ندارد.

یائسگی زودرس موضوعی ارثی است و گاه پس از شیمی درمانی یا جراحی تخمدان بروز می‌کند. برخی شرایط ژنتیکی و بیماری خود ایمنی هم می‌تواند زمینه ساز ابتلا به یائسگی زودرس شود.

از علایم شایع یائسگی زودرس می‌توان به قطع 12 ماهه قاعدگی‌ها، خشکی واژن، نوسانات خلقی و مشکلات خواب اشاره کرد. برای درمان ناباروری معمولا از روش IVF با جنین یا تخمک اهدایی استفاده می‌شود. در این مورد نمی‌توان از داروهای کمک باروری برای تحریک تخمدان استفاده کرد.

هیپرپرولاکتینمی

هیپرپرولاکتینمی یکی از دلایل نسبتا شایع اما کمتر شناخته شده تخمک گذاری نامنظم در زنان است. طبق اعلام انجمن پزشکی باروری آمریکا، از هر 3 زنی که پریودهای نامنظم اما تخمدان‌های سالمی دارند یک زن مبتلا به هیپرپرولاکتینمی است. پرولاکتین هورمونی است که باعث رشد پستان و تولید شیر مادر می‌شود.‌‌ میزان پرولاکتین به طور طبیعی در دوران بارداری و شیردهی بالاست.

هیپرپرولاکتینمی زمانی رخ می‌دهد که‌‌ میزان پرولاکتین در زمانی غیر از بارداری یا شیردهی بالا رود. جالب است بدانید مردان نیز می‌توانند بیش از حد پرولاکتینمی دریافت کنند، و این می‌‌تواند باعث ناباروری مردان شود.

از علایم هیپرپرولاکتینمی می‌توان به ترشحات پستانی، دوره‌های نامنظم قاعدگی، رابطه جنسی دردناک به دلیل خشکی واژن و رشد موهای زاید و بروز آکنه اشاره کرد. درمان هیپرپرولاکتینمی به علت آن بستگی دارد.

داروهای بروموکریپتین و کابرگولین بیشتر برای کاهش سطح پرولاکتین و بازگرداندن تخمک گذاری منظم استفاده می‌ شوند. برخی از دارو‌‌ها می‌ توانند خود باعث هیپرپرولاکتینمی شوند. در این شرایط، پزشک ممکن است مصرف دارو را قطع یا آن را با داروی دیگری جایگزین کند.

برخی از خانم‌‌ها به دلیل اختلالات تیروئیدی، هیپروپرولاکتینمی را تجربه می‌‌کنند. در این شرایط نیز درمان تیروئید سطح پرولاکتین را کاهش می‌دهد.

ناباروری بی دلیل

ناباروری بی دلیل

در بعضی از اوقات پزشکان علیرغم این که آزمایش های زیادی را انجام داده‌اند، قادر به تشخیص دلیل ناباروری نیستند. ناباروری بی دلیل حدود ۱۰ درصد از زوجین دنیا را به خود درگیر کرده است. دلایلی که می توان برای آن پیش‌بینی کرد این است که تخمک در زمان مناسب رها نمی شود یا توانایی برای رسیدن به لوله های فالوپ یا رسیدن به اسپرم ها را ندارد.

درمان ناباروری زنان

همه دلایلی که در بالا اشاره شد نمی توانند شما را از تشکیل خانواده محروم کنند. بسیاری از زوجین با انتخاب روش های زیر میتوانند بارداری را تجربه کنند. بنابر دلیل ناباروری زوجین، یکی از روش های زیر می تواند انتخاب شود:

• مصرف داروهای باروری

این داروها با تحریک کردن هورمون ها برای بالغ کردن و در نهایت آزاد سازی تخمک می‌توانند به کمک اختلالات تخمدانی بیایند. اگر چه مصرف این داروها عوارضی نیز مانند سندروم تخمدان تحریک پذیر یا افزایش ریسک ابتلا به تومورهای تخمدانی را نیز دارند.

• جراحی

این جراحی ها شکل غیر نرمال و انسداد لوله های فالوپ را  برطرف می کنند. امروزه این جراحی ها به دلیل اینکه روش های دیگر، درصد موفقیت بیشتری دارند کمتر انجام می شوند.

• IUI 

یکی از راه های درمان ناباروری در زنان تلقیح داخل رحمی یا آی یو آی  است. در این درمان میلیون ها عدد از اسپرم ها در زمان تخمک گذاری به داخل رحم زن تزریق می شود. 

• IVF

موثرترین درمان ناباروری، روش آی وی اف است. در این روش تخمک بالغ از مادر گرفته می‌شود و در آزمایشگاه با اسپرم بارور می شود. سپس تخمک بارور شده به داخل رحم بازگردانده می شود. این روش ممکن است چند هفته طول بکشد، چرا که باید تخمک بارور شده، لانه گزینی را با موفقیت انجام دهد. در بعضی مواقع می توان از فریز تخمک یا جنین نیز استفاده کرد.

پرسش های پزشک در فرایند تشخیص ناباروری

با مراجعه به متخصص زنان و زایمان، او پرسش هایی درمورد چرخه های قاعدگی شما، آخرین بارداری، سقط جنین (ها)، دردهای لگنی، ترشحات یا خونریزی غیرعادی واژینال از شما می پرسد. همچنین لازم است درمورد سابقه عفونت های لگنی یا ابتلا به بیماری های مقاربتی اطلاعاتی به پزشک بدهید. سؤالات پزشک به شرح زیر است:

آیا پیش از این تجربه بارداری یا سقط جنین داشتید؟

چرخه قاعدگی شما منظم و عادی است یا نامنظم و همراه با درد؟

خونریزی شدید یا ترشحات غیرعادی دارید؟

در ناحیه لگن خود احساس درد می کنید؟

در گذشته تجربه جراحی شکمی داشتید؟

سخن ما با شما

بله! کاملا درک میکنیم که ناباروری رویدادی بسیار استرس آفرین است. اگر به مدت دوازده ماه برای بارداری اقدام کردید و بی نتیجه بود و یا بالای 35 سال دارید و به مدت شش ماه برای بارداری اقدام کردید، لازم است برای انجام روند تشخیص به پزشک متخصص باروری مراجعه کنید.

منبع: clevelandclinic