همه چیز در مورد آی وی اف

صفر تا صد آی وی اف ( توضیحات دکتر فائزه شهبازی درمورد مراحل لقاح مصنوعی)

آی وی اف  in vitro fertilization (IVF) ، مجموعه‌ای از فرایندهای پیچیده است به کمک درمان ناباروری و جلوگیری از بروز مشکلات ژنتیکی می آیند و به شخص کمک می‌کند تا فرآیند لقاح را به درستی انجام دهد.

چطوری در کمترین زمان ممکن باردار بشم؟🤰
به کمک جاده اقدام به بارداری اپلیکیشن مینت در بازه ۲ الی ۶ ماهه باردار میشید😇

تازه میتونید خودتون انتخاب کنید جنسیت فرزند آینده‌تون پسر باشه یا دختر👶👧

همین الان اپلیکیشن مینت رو نصب کنید، تا شرایط شما و همسرتون، رایگان، توسط پزشک تحلیل بشه و از جزئیاتش باخبر بشید.


هنگام آی وی اف  تخمک های بالغ از تخمدان ها گرفته می شوند و توسط اسپرم ها در آزمایشگاه بارور میشوند. سپس تخمک بارور شده ( رویان) یا مجموعه‌ای از تخمک ها به سمت رحم منتقل می‌شود. یک چرخه کامل از آی وی اف حدود سه هفته طول میکشد. در بعضی از مواقع این مراحل به چند مرحله مختلف تقسیم می شوند و ممکن است این فرآیند بیشتر طول بکشد.

در فرایند آی وی اف، تخمک ها از فولیکول های بالغ تخمدان حذف می شوند (A). تخمک توسط تزریق اسپرم داخل آن یا مخلوط شدن تخمک با اسپرم در یک ظرف جداگانه بارور می شود (B) تخمک بارور شده یا همان رویان به داخل رحم تزریق می شود. (C).

در فرایند آی وی اف، تخمک ها از فولیکول های بالغ تخمدان حذف می شوند (A). تخمک توسط تزریق اسپرم داخل آن یا مخلوط شدن تخمک با اسپرم در یک ظرف جداگانه بارور می شود (B) تخمک بارور شده یا همان رویان به داخل رحم تزریق می شود. (C).

 آی وی اف  موثرترین راه در بین تکنولوژی‌های باروری است. در این فرایند می توان از تخمک و اسپرم خود زوجین استفاده کرد یا ممکن است از تخمک و اسپرم یا لقاح اشخاص دیگر استفاده کرد. در بعضی مواقع نیز ممکن است از رحم اجاره‌ای استفاده شود.

شانس داشتن فرزند سالم از آی وی اف، به عوامل زیادی مانند سن و دلایل ناباروری بستگی دارد. علاوه بر این، آی وی اف ممکن است زمانبر، پرهزینه و در بعضی مواقع خطرناک باشد. اگر بیشتر از یک رویان به داخل رحم منتقل شود آی وی اف ممکن است به چند قلوزایی منجر شود.

 قبل از اینکه آی وی اف را انجام دهید، پزشک در رابطه با خطرات، مراحل و چگونگی کارکرد این روش به طور کامل برایتان توضیح می دهد.

IVF: اولین انتخاب یا آخرین تصمیم؟

توجه داشته باشید این روش درمانی هرگز نباید اولین انتخاب شما برای درمان ناباروری باشد مگر اینکه انسداد لوله های فالوپ زن قطعی شده باشد. بااین اوصاف اگر از روش های درمانی اولیه مثل استفاده از مکمل های باروری، تجویز داروهای مناسب ناباروری، عمل جراحی و سایر روش های لقاح مصنوعی به نتیجه نرسیدید، میتوانید با راهنمایی های پزشک متخصص ناباروری اقدام کنید.

جلسات مشاوره شما با متخصص ناباروری باید شامل معرفی کلینیک های مجهز باشد که بتوانید با خیال آسوده برای عمل جراحی، خود را به آن مرکز بسپارید. در ادامه میتوانید چند نمونه از پرسش های زیر را برای بررسی کیفیت کار کلینیک مورد نظرتان از کادر درمانی بپرسید:

◄ به تعداد هر لقاح مصنوعی که انجام می دهید، عدد بارداری در مرکز شما چند است؟

◄ عدد بارداری در زوجهایی با سن و سال من و همسرم چقدر است؟ میانگین بارداری در مرکز شما با همین مشکلی که ما داریم چقدر است؟

◄ تعداد زایمان با روش آی وی اف در مرکز شما و طی یک سال چقدر است؟

◄ چه تعداد از زنانی که زایمان میکنند دوقلو و چندقلوزا هستند؟

◄ هزینه جراحی و هورمون درمانی در مرکز درمانی شما چقدر است؟

◄ هزینه ذخیره رویان و مدت زمان مجاز برای ذخیره سازی در مرکز شما چقدر است؟

◄ آیا مرکز درمانی شما در برنامه اهدای تخمک یا اسپرم مشارکت میکند؟

چرا آی وی اف انجام می شود؟

آی وی اف درمانی برای ناباروری و مشکلات ژنتیکی است.  اگر از آی وی اف می خواهید برای درمان ناباروری استفاده کنید قبل از اقدام به آن می توان از روش‌های کم ریسک تری استفاده کرد. اگر در هیچ کدام از آنها به نتیجه نرسیدید سپس می توان به آی وی اف مراجعه کرد. این روشها عبارتند از:

  •  استفاده از داروهای باروری جهت افزایش تولید تخمک ها
  •  تلقیح داخل رحمی ( روشی که در آن اسپرم در دوران نزدیک به تخمک گذاری در رحم گذاشته می شود)

در برخی از مواقع از آی وی اف برای درمان ناباروری در زنان بیشتر از ۴۰ سال استفاده می شود. همچنین اگر در شرایط خاص پزشکی ( چه خودتان و چه همسرتان)  قرار داشته باشید میتوان از آی وی اف استفاده کرد. این شرایط عبارتند از:

  •  انسداد یا آسیب دیدگی لوله های فالوپ

 انسداد یا آسیب دیدگی لوله های فالوپ می تواند فرایند لقاح را با مشکل رو به رو سازد و ممکن است رویان نتواند به سمت رحم حرکت کند.

  •  اختلالات تخمک گذاری

اختلالات تخمک گذاری

اختلالات تخمک گذاری

تخمک گذاری نامنظم است یا اصلا رخ نمی دهد که در نتیجه آن فرایند لقاح صورت نمی گیرد.

  • اندومتریوز

 اندومتریوز زمانی رخ می دهد که بافت های رحمی در خارج از رحم رشد می کنند و معمولاً بر عملکرد تخمدان ها، رحم و لوله های فالوپ تاثیر می گذارند.

  • فیبروم های رحمی

 فیبروم های رحمی غده های خوش خیمی هستند که در دیواره رحم رشد می کند و معمولا در زنان 30 تا 50 ساله رخ می دهد. فیبروم های رحمی در لانه گزینی تخمک های بارور شده اختلال وارد میکنند.

  •  تیوبکتومی یا عقیم سازی زنان

اگر جهت جلوگیری از بارداری لوله های فالوپ را بریده اید و یا مسدود کرده اید یا به اصطلاح تیوبکتومی انجام داده اید و اکنون می خواهید باردار شوید، آی وی اف پیشنهاد خوبی می تواند باشد.

  • اختلال در تولید اسپرم با کیفیت

اگر اسپرم غلظت کمی داشته باشد و یا نتواند به درستی حرکت کند و یا حتی شکل و سایز مناسبی برای بارور کردن تخمک نداشته باشد، می تواند در فرایند بارداری اختلال ایجاد کند. اگر هر گونه از این اختلال ها را شناسایی کردید، همسرتان باید به پزشک مراجعه کند تا در رابطه با درمان این اختلال تصمیم‌گیری شود.

  • ناباروری بی دلیل

 این شرایط به معنی آن است هیچ دلیلی برای ناباروری زوجین شناسایی نشده است.

  • اختلالات ژنتیکی

اگر شما یا همسرتان هرگونه مشکلات ژنتیکی برای بارداری دارید، باید آزمایش های ژنتیکی قبل از تکامل را انجام دهید. این فرآیند به معنی آن است که در جایی بیرون از رحم، تخمک بارور می شود، سپس تحت آزمایش‌های ژنتیکی قرار می‌گیرد؛ اگر این لقاح از نظر ژنتیکی مشکل نداشت وارد رحم میشود و در ادامه بارداری انجام میشود؛ که این نیز یکی از روش های آی وی اف است.

  • ناباروری به دلیل سرطان یا سایر مشکلات پزشکی

اگر در حال  شروع فرایندهای درمان سرطان مانند پرتودرمانی و شیمی‌درمانی هستید، این فرآیند ها ممکن است بر باروری تأثیر بگذارند. در این شرایط استفاده از روش آی وی اف انتخاب مناسبی می تواند باشد. در این شرایط زنان می توانند تخمک های لقاح یافته را فریز کنند و در زمان دیگری از آنها استفاده کنند. حتی می توانند تخمک خود را فریز کنند و بعدا آن را وارد فرایند لقاح کنند.

 زنانی که مشکلات رحمی دارند و با ممکن است بارداری برایشان خطرناک باشد، از روش آی وی اف استفاده می کنند اما رویان را در راحم شخص ثالثی جایگذاری می کنند که به این روش رحم اجاره ای می گویند.

خطرات آی وی اف

ریسک های استفاده از این روش عبارتند از:

  • چند قلو زایی

به دلیل اینکه بیش از یک رویان به داخل رحم منتقل می شود، احتمال چند قلوزایی افزایش پیدا میکند. بارداری به همراه چند نطفه ریسک زایمان زودرس و  کمبود وزن نوزاد را نسبت به بارداری معمولی افزایش میدهد.

  • زایمان زودرس  و کمبود وزن نوزاد

تحقیقات ثابت کرده اند که آی وی اف ریسک زایمان زودرس و به همراه آن کمبود وزن نوزاد را افزایش میدهد.

  • سندروم تخمدان تحریک پذیر

استفاده از داروهای بارداری مانند هورمون HCG، ریسک ابتلا به سندروم تخمدان تحریک پذیر را افزایش می دهد که به تبع آن تخمدانها متورم و دردناک می شوند.

این علائم معمولاً تا یک هفته باقی میمانند و به همراه دردهای شکمی، نفخ، حالت تهوع، استفراغ و اسهال هستند. اگر باردار شوید این علائم ممکن است تا چند هفته نیز باقی بماند. در موارد نادری نیز ممکن است این سندروم شدیدتر شود و به افزایش وزن سریع و تنگی نفس منجر شود.

  • سقط

ریسک سقط جنین در زنانی که از روش ivf استفاده می کنند همانند کسانی است که با روش طبیعی باردار میشوند.  این مقدار چیزی حدود ۱۵ تا ۲۵ درصد است اما این ریسک با افزایش سن بارداری افزایش پیدا می کند.

  • عوارض بازیابی تخمک

جمع آوری تخمک ها توسط سوزن

جمع آوری تخمک ها توسط سوزن

برای جمع آوری تخمک ها از تخمدان ها، از سوزن استفاده می شود. استفاده از سوزن برای جمع آوری تخمکها ممکن است باعث خونریزی، عفونت یا آسیب رسیدن به روده ها، مثانه و رگهای خونی شود. حتی ممکن است در مواردی نیز به بیهوشی منجر شود.

  • بارداری خارج از رحم

حدود ۲ الی ۸ درصد از زنانی که از روش ivf استفاده می کنند ممکن است بارداری خارج از رحم را تجربه کنند. در این بارداری، تخمک بارور شده، بیرون از رحم و معمولا در لوله های فالوپ لانه گزینی میکند. تخمک بارور شده نمی تواند در جایی بیرون از رحم، سالم بماند و امکانی برای ادامه بارداری وجود ندارد.

  • ریسک های وضع حمل

سن مادر یک فاکتور اساسی در ریسکهای وضع حمل است و به اینکه با چه روشی لقاح صورت گرفته است ارتباطی ندارد.  هنوز تحقیقات جامعی در این رابطه با این که آیا استفاده از روش آی وی اف در افزایش این ریسک ها موثر هستند یا نه صورت نگرفته است.

  • سرطان

تاکنون تحقیقات ثابت نکرده اند که بین کسانی که از روشهای غیر از روش طبیعی باردار می شوند و ابتلای آنها به سرطان، رابطه مستقیمی وجود دارد یا خیر. اما در مواردی نیز مشاهده شده است که این اتفاق رخ داده است.

  • استرس

استفاده از روش آی وی اف می تواند هم از نظر مالی و هم فیزیکی استرس زا باشد. در این زمان پشتیبانی مشاوران، خانواده و دوستان می توانند در کنار آمدن با این مشکل بسیار کمک کننده باشد.

چگونه برای آی وی اف آماده شوید؟

هنگامی که روش ivf را انتخاب می کنید به خاطر داشته باشید که درصد موفقیت این روش به عوامل زیادی مانند سن مادر و روش انجام این فرایند بستگی دارد. هنگامی که می‌خواهید آی وی اف را انجام دهید، قبل از انجام، درباره فرایند درمانی و هزینه های طول درمان حتما تحقیق کنید.

 قبل از اینکه فرایند آی وی اف شروع شود، تخمک ها و اسپرم ها تحت آزمایش های مختلفی قرار می گیرند. این تست ها عبارتند از:

  • تست مخازن تخمدان

 برای تصمیم‌گیری در رابطه با کمیت و کیفیت تخمک ها، پزشک آزمایش غلظت هورمون FSH و استروژن خون روزهای اول قاعدگی را اجرا می کند. نتایج تست به همراه اولتراسوند تخمدان ها، به پزشک کمک می کند که میزان پاسخگویی تخمدان ها به درمان های باروری را بفهمد.

  • آنالیز اسپرم

معمولا قبل از آغاز فرآیند آی وی اف، پزشک تست های مربوط به آنالیز اسپرم های همسرتان را اجرا می کند.

  • آزمایش های تشخیص عفونت

شما و همسرتان حتما باید آزمایش های تشخیص بیماری های عفونی مانند ایدز  و انواع هپاتیت  را انجام دهید.

  • آزمایش رحم

قبل از شروع فرایند آی وی اف، پزشک آزمایش هایی را  برای تست دیواره رحم انجام می دهد. سونوگرافی داخل رحمی و اولتراسوند عکسبرداری از حفره رحم  انجام می شود. 

قبل از شروع فرآیند آی وی اف سوالات باید پاسخ داده شود:

 چه تعداد رویان باید منتقل شود؟

تعداد رویان های منتقل شده معمولاً به سن و تعداد تخمک های آزاد شده بستگی دارد. به دلیل اینکه نرخ لانه گزینی در زنان پیر تر کمتر است، در این حالت، تعداد رویان های بیشتری منتقل می شود.

 اکثر پزشکان ازدستورالعمل های خاصی برای جلوگیری از چند قلوزایی پیروی می کنند. حتی در برخی از کشورها قوانینی وجود دارد که پزشک  را برای تعداد انتقال رویان ها محدود می کند.

با رویان های اضافی چه کار باید کرد؟ 

رویان های اضافی می توانند فریز شوند و برای آینده به مدت چند سال استفاده شوند. همه رویان ها در فرایند فریزینگ سالم نمی مانند و باید دور ریخته شوند. اما اکثر آن ها معمولا سالم می مانند.

فریز کردن رویان ها، سیکل های بعدی  آی وی اف را ارزانتر و راحت تر می کند.

چگونه چند قلو زایی را مدیریت کنید؟

اگر بیشتر از ۱ عدد رویان به داخل رحم منتقل شود، نتیجه آی وی اف ممکن است چند قلو زایی باشد که خطراتی را برای مادر و فرزند همراه دارد. در بعضی از موارد نطفه را از رحم مادر بیرون می کشند، تا ریسک چند قلو زایی کاهش پیدا کند. اما در این مورد تصمیم گیری با خودتان است چرا که بعدها ممکن است دچار مشکلات روحی، روانی و اخلاقی مانند عذاب وجدان شوید.

انتظار چه چیزی را داشته باشید؟

آی وی اف شامل چندین مرحله است. این مراحل شامل تحریک تخمدان، آزاد کردن اسپرم، باروری و انتقال اسپرم است. یک چرخه از آی وی اف ممکن است دو الی سه هفته طول بکشد و ممکن است بیشتر از یک چرخه نیاز داشته باشید.

القا تخمک گذاری

در این فرایند پروب اولتراسوند برای شناسایی فولیکولها وارد واژن شده و از یک سوزن در داخل واژن برای وارد شدن به فولیکولها استفاده میشود. به وسیله این سوزن تخمک ها از فولیکول آزاد شده و توسط فرایند مکش جمع آوری می شوند.

در این فرایند پروب اولتراسوند برای شناسایی فولیکولها وارد واژن شده و از یک سوزن در داخل واژن برای وارد شدن به فولیکولها استفاده میشود. به وسیله این سوزن تخمک ها از فولیکول آزاد شده و توسط فرایند مکش جمع آوری می شوند.

اگر در فرایند آی وی اف از تخمک های خودتان استفاده می کنید، قبل از انجام این فرآیند، به وسیله هورمون های تحریک کننده، تخمدان ها به تولید چند تخمک به جای یک تخمک، تحریک می شوند. چرا که در فرآیند آی وی اف ممکن است برخی از تخمک ها بارور نشوند و فرآیند باروری کامل انجام نشود.

ممکن است به برخی از روش های درمانی مانند روش های زیر نیاز داشته باشید:

  • روش هایی جهت تحریک تخمدان ها

 برای تحریک تخمدان ها باید هورمون FSH و LH یا ترکیبی از هر دو تزریق شود. این درمان باعث می شود تا در زمان تخمک گذاری به جای یک تخمک، چند تخمک آزاد شود.

  • روش هایی برای بالغ کردن تخمک

هنگامی که فولیکول ها برای آزادسازی تخمک آماده هستند ( معمولا از ۱۴ روز)  هورمون HCG به شما تزریق خواهد شد تا تخمکها بالغ شوند. در این میان ممکن است از روشهای دیگر نیز استفاده کنند.

  • روش هایی جهت جلوگیری از تخمک گذاری زودرس

این روش ها از آزادسازی زودرس تخمک ها جلوگیری می کنند.

  • روش هایی برای آماده سازی دیواره رحم

 در روزی که تخمک آزاد میشود یا در زمانی که رویان منتقل می شود، پزشک ممکن است  مصرف مکمل های پروژسترون را پیشنهاد دهد تا دیواره رحم برای لانه گزینی بیشتر آماده باشد. 

به طور معمول شما یک تا دو هفته برای تحریک تخمدان ها زمان نیاز دارید، برای تصمیم گیری در رابطه با اینکه کی تخمک ها جمع آوری شود باید آزمایش های زیر انجام شود:

  • اولتراسوند واژن

 این تست، عکسبرداری از تخمدانها است تا روند توسعه فولیکول ها و مایعات تخمدان را برای آزاد سازی تخمک بالغ شده بررسی کند.

  • تست خون

برای سنجش میزان تحریک تخمدان ها،  معمولا سطح هورمونهای استروژن هنگامی که فولیکول ها آماده هستند افزایش پیدا میکند و در زمان تخمک گذاری همچنان سطح پروژسترون پایین باقی می ماند.

در بعضی از مواقع، قبل از آزادسازی تخمک، فرایند آی وی اف باید متوقف شود. از دلایل این اتفاق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • مقدار ناکافی فولیکول های آماده
  •  تخمک گذاری زودرس و نابالغ
  •  تولید تعداد بسیاری از فولیکول ها که ریسک سندروم تخمدان تحریک پذیر را افزایش می دهد.
  • سایر مشکلات پزشکی

اگر فرایند آِی وی اف متوقف شد، ممکن است پزشک نحوه انجام فرایند را تغییر دهد یا از داروهای دیگری برای آی وی اف های آینده استفاده کند. یا حتی ممکن است از روش دیگری استفاده شود.

بازیابی تخمک

بازیابی تخمک در مطب پزشک انجام میشود و 34 تا 36 ساعت پس از تزریق نهایی و تخمک گذاری صورت می گیرد.

  • هنگام بازیابی تخمک، بی حسی تزریق می شود و باید داروی ضد درد مصرف کنید.
  • آسپیراسیون اولتراسوند ترانس واژینال، روش معمول بازیابی است. یک پروب سونوگرافی برای شناسایی فولیکول ها، وارد واژن می شود. سپس یک سوزن نازک داخل اولتراسوند و فولیکول ها جایگذاری می شود تا بازیابی صورت گیرد.
  • چنانچه تخمدان ها در فرایند اولتراسوند ترانس واژینال، غیرقابل دسترس باشند، از اولتراسوند شکمی نیز کمک گرفته می شود.
  • تخمک ها به کمک یک سوزن از فولیکول هایشان جدا می شوند و تقریبا در مدت زمان 20 دقیقه چند تخمک از فولیکول ها جدا خواهند شد.
  • پس از فرایند بازیابی ممکن است دلدرد و احساس پری و فشار را تجربه کنید.
  • تخمک های بالغ در مایع مغذی قرار داده می شوند و سپس آن ها را در دستگاه انکوباتور قرار می دهند. تخمک هایی که سالم و بالغ هستند؛ با اسپرم مخلوط شده و تلاش می شود که لقاح صورت گیرد. در هر صورت تمامی تخمک ها در فرایند لقاح موفق نمی شوند.

بازیابی اسپرم

اگر از اسپرم همسرتان استفاده می کنید، همسرتان باید یک نمونه از آبی منی خود را در صبح روز بازیابی تخمک تحویل بدهد. از سایر فرایند ها مانند آسپیراسیون بیضه ( استفاده از سوزن یا عمل جراحی جهت استخراج مستقیم اسپرم از آب منی) نیز می توان کمک گرفت. در صورتیکه اسپرم های مرد مشکل داشتند، باید از اسپرم های اهدایی استفاده کرد.

فرایند باروری در آی وی اف

فرایند تلقیح در آی وی اف

فرایند تلقیح در آی وی اف

فرایند باروری میتواند به دو روش زیر صورت بگیرد:

  • تلقیح متعارف

در فرایند تلقیح متعارف، اسپرم سالم به همراه تخمک بالغ مخلوط شده و یک شب داخل انکوباتور قرار داده می شود.

  • تزریق داخل سلولی اسپرم

در این فرایند یک اسپرم سالم به طور مستقیم به تخمک بالغ تزریق می شود. از این روش هنگامی استفاده می شود که کیفیت یا کمیت اسپرم پایین است یا فرایندهای دیگر باروری با شکست رو به رو شده اند.

در شرایط خاصی، پزشک ممکن است فرایندهای زیر را پیشنهاد دهد:

  • فرایند کمکی

تقریبا 5 تا 6 روز پس از لقاح، رویان از غشای اطراف خود بیرون آمده و شروع به لانه گزینی در دیواره رحم می کند. اگر سن بالایی دارید یا قبلا چندین بار فرایند های آی وی اف را تکرار کرده اید؛ پزشک ممکن است فرایند کمکی را پیشنهاد دهد. این فرایند به گونه ای است که قبل از اینکه رویان از غشای خود بیرون آمده و لانه گزینی انجام گیرد، یک سوراخ در غشای رویان ایجاد می شود. این فرایند به خصوص برای رویان هایی خوب است که قبلا فریز شده اند.

  • آزمایش ژنتیکی پیش از لانه گزینی

رویان ها به مدت 5 تا 6 روز داخل انکوباتور می مانند و پس از آن برای انجام تست های ژنتیکی مختلف مورد آزمایش قرار می گیرند. این آزمایش ها برای اطمینان از عدم وجود هرگونه بیماری ژنتیکی یا اطمینان از تعداد درست کروموزوم ها انجام می گیرند. رویان هایی که هیچ مشکلی نداشته باشند؛ می توانند وارد رحم بشوند. با انجام این آزمایش های ژنتیکی ریسک بیماری های ژنتیکی کاهش پیدا می کند، اما بازهم نمی توان آن ها را نادیده گرفت.

انتقال رویان

انتقال رویان در مطب پزشک و معمولا 2 تا 5 روز پس از بازیابی تخمک صورت می گسرد.

  • ممکن است مقداری بی حس شوید. در کل فرایند بدون درد است؛ اگرچه ممکن است مقداری دلدرد را تجربه کنید.
  • پزشک یک لوله بلند، نازک و انعطاف پذیر پذیر را وارد واژن و رحم می کند.
  • یک سرنگ حاوی یک یا چند رویان با همراه مقداری مایعات به انتهای سوند متصل می شوند.
  • با استفاده از این سرنگ، پزشک رویان ها را وارد رحم می کند.

چنانچه این فرایند، موفقیت آمیز باشد، 6 الی 10 روز پس از بازیابی تخمک، لانه گزینی انجام می گیرد.

پس از فرایند آی وی اف

پس از اینکه رویان منتقل شد، کارهای روز مره را می توانید انجام دهید. اگرچه ممکن است تخمدان ها هنوز یزرگ باشند.

از انجام هرگونه فعالیت شدید یا فعالیتی که ممکن است باعث ناراحتیتان بشود، بپرهیزید.

برخی از عوارض آی وی اف عبارتند از:

  • داشتن مقداری از ترشحات شفاف یا خونی پس از انجام فرایند. ( به دلیل جابجایی رحم، قبل از انتقال رویان)
  • سفتی سینه ها به دلیل سطوح بالای استروژن
  • نفخ خفیف
  • دلدرد خفیف
  • یبوست

اگر پس از فرایند انتقال رویان، خونریزی شدیدی را تجربه کردید؛ حتما با پزشک خود تماس بگیرید. چرا که ممکن است شرایطتان مشکوک به عفونت، پیچ خوردگی تخمدان یا سندروم تخمدان تحریک پذیر باشد.

نرخ موفقیت آمیز بودن لقاح مصنوعی

اینکه بخواهید درمورد درصد موفقیت عمل IVF بیشتر بدانید لازم است چند مورد زیر را در نظر بگیرید:

  • دلیل یا دلایل ناباروری
  • مرکز درمانی انجام دهنده
  • روش برداشت تخمک ( تازه یا یخ زده)
  • نوع برداشت تخمک ( اهدایی یا از تخمک خود زن)
  • سن زن

مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها در آمریکا CDC اقدام به جمع آوری آمار ملی مبتنی بر روش های تولید مثل مصنوعی در این کشور کرده است که شامل IVF،  GIFT( لقاح مصنوعی در بدن زن) و ZIFT ( روش اصلاح شده IVF) می شود که البته آی وی اف رواج بیشتری دارد و شامل 99% از موارد انتخابی می شود.

بنابر آخرین گزارش ها از سال 2018 میلادی، 50% روش IVF برای زنان 35 ساله و کمتر منجر به زایمان شده است. 9/3 % زنان 42 ساله و بالاتر هم با لقاح مصنوعی موفق با زایمان شدند.

نکات مهم در ارتباط با لقاح مصنوعی

♦♦ خوب است بدانید هر تعداد رویانی را که در اولین لقاح مصنوعی برای شما استفاده نشد میتوانید فریز و برای مراحل بعدی استفاده کنید. درواقع بااین کار هزینه درمان خود را مدیریت میکنید تا درصورت لزوم تکرار جراحی، موجودی داشته باشید.

♦♦ اگر نیاز بیشتری به رویان ندارید میتوانید آن را برای زوج بعدی اهدا کنید یا اینکه موجودی تان را از بین ببرید. در مورد آخری لازم است تأیید رسمی شما برای نابودی رویان به مرکز درمانی تحویل داده شود.

♦♦ سن زن اصل مهمی در نتیجه بخش شدن لقاح مصنوعی است. همانطور که بالاتر به آمار اشاره کردیم، بنابر آمار سال 2018 میلادی، زنان زیر 35 سال که از تخمک خودشان برای باروری استفاده کردند تا 6/37% شانس بارداری یک نوزاد با روش لقاح مصنوعی را داشتند. این درصد در مورد زنان رده سنی 41 و 42 تا 11% بود. درواقع موفقیت باروری وابسته به نقل و انتقال تخمک بیشتر است.

بنابر گزارش های جدید CDC، نرخ موفقیت آی وی اف با بهینه سازی فناوری و افزایش مهارت و تجربه متخصصین برای هرگروه سنی در حال افزایش است.

سن، مهم است

وقتی صحبت از درمان باروری می شود، هرچه سن فرد کمتر باشد، موفقیت لقاح بالاتر خواهد بود. سن باروری زنان از حدود 35 سالگی به پایان می رسد و بین سی و چهل سالگی کاهش پیدا میکند.

این اعداد یعنی در اوایل چهل سالگی لقاح بسیار سخت تر می شود و حدود 45 سالگی شانس درمان ناباروری زن بسیار کاهش پیدا میکند. دلیل این افت، کاهش تعداد و کیفیت تخمک ها در تخمدان در گذر زمان است.

اگرچه، قدرت باروری مرد به مراتب طولانی تر است ولی به مرور زمان افت پیدا میکند. درواقع کاهش سطح تستسترون به معنی تولید اسپرم کمتر است. اسپرم مرد هم مانند تخمک زن در گذر زمان بالغ می شود که این یعنی اسپرم هم با گذر زمان از نظر تعداد و کیفیت افت پیدا میکند.

این موارد برای متقضیان سن بالا شدنی است ولی توصیه میکنیم تا جوان تر هستید برای درمان ناباروری خود دست به کار شوید.

نرخ موفقیت چندان دقیق و واقعی نیست

نرخ موفقیت دقیقا مطابق با محیط شما نیست و تصویر ناواضحی درمورد شانس موفقیت به شما می دهد. بعضی از کلینیک ها متقاضیان زن سن بالایی را که ذخیره تخمدان اندک یا مشکلات باروری خاصی دارند برای انجام عمل منصرف میکنند که این، یعنی نرخ موفقیت بالا ممکن است ارتباطی با محیط انتخابی شما برای اقدام نداشته باشد.

توجه داشته باشید که بعضی از کلینیک ها معیار موفقیت را تست مثبت بارداری میدانند، گروه دیگر با بارداری در کلینیک و موارد دیگر هم با زایمان. پس نمیتوان نرخ موفقیت همه کلینیک ها را با هم مقایسه کرد. بنابراین توصیه میکنیم شما این کار را نکنید.

احتمال نیاز به چرخه های درمانی بیشتر

نرخ موفقیت آی وی اف به طور متوسط 35% است که یعنی بسیاری از متقاضیان باید تعدادی درمان را پیش از بارداری موفق از سر بگذرانند. با ورود فناوری های نوین، نرخ موفقیت به صورت پیوسته بالا می رود ولی مقدار این رشد اندک است.

اگر وارد فاز درمان شده اید مهم است که در نظر داشته باشید چرخه ای از درمان را باید سپری کنید نه یک دوره تکی. بنابراین با این آمادگی ذهنی میدانید که به چندین درمان نیاز پیدا میکنید. توصیه میکنیم در این مورد با پزشک صحبت کنید تا نرخ موفقیت در دوره تکی و دوره چندتایی را در اختیار شما قرار دهد.

خوب است بدانید که بنابر مطالعات جدید شانس موفقیت با افزایش چرخه های درمانی تا 65% پس از 6 دوره درمان، بالا می رود.

تخمک فریز شده به خوبی تخمک تازه است

بنابر مطالعات انجام شده، تخمک منجمد هم به اندازه تخمک تازه کارایی دارد. اگر امکان داشته باشد، فریز تخمک رویان بهتر از استفاده تازه است چون ثبات بیشتری دارند و شانس زنده ماندن آنها بیشتر است. توصیه میکنیم زنان زیر 35 سال، 12 تخمک خود را فریزکنند تا شانس بچه دار شدن آنها تا 50% در روند درمانی باروری بیشتر شود.

احتمال بارداری چندقلو با آی وی اف

همانطور که بالاتر برایتان توضیح دادیم میزان چندقلوزایی در این روش باروری بالاست. اگرچه تبلیغات زیادی وجود دارد، ولی این اتفاق از موارد نادر است. درعوض این اتفاق معمولا زمانی بیشتر می افتد که در نتیجه دز بالای داروهای باروری ترکیب شده با روش آی یو ای باشد.

بارداری دو یا چندقلو در این روش بیشتر اتفاق می افتد. درواقع شانس بارداری چندقلو از 3% در لقاح طبیعی به 33% در IVF می رسد. چون بیش از یک رویان در رحم قرار میگیرد تا شانس باردار شدن زن بیشتر باشد.

تامیزان زیادی درست است که درمان باروری باعث افزایش احتمال بارداری چندقلو می شود. اگرچه تبلیغات زیادی درمورد احتمال چنین تجربه ای وجود دارد ولی به ندرت چنین اتفاقی می افتد. در عوض احتمال چنین نتیجه ای با دز بالای داروهای باروری در روش باروسازی کمکی آی یو ای بیشتر است.

بارداری دوقلو و سه قلو در آی وی اف رواج بیشتری دارد که شانس زایمان چندقلو را از 3 % با لقاح طبیعی به 33 % با آی وی اف می رساند. اما چرا چنین اتفاقی می افتد؟ چون بیش از یک رویان در رحم زن قرار میگیرد و همین روند باعث افزایش امکان بارداری چند قلو می شود.

در بریتانیا، بسیاری از کلینیک ها مقید به سیاست های انتقال تنها یک رویان هستند تا امکان زایمان چندقلو را کاهش دهند. توجه داشته باشید که خطرات زیادی در ارتباط با زایمان دوقلو هست و به همین دلیل مهم است که ضرورتی برای انتقال بیش از یک رویان به رحم وجود نداشته باشد.

ناگفته نماند که اگر بیمار مورد نظر بارداری دشوار از پیش تعیین شده داشته باشد، انتقال چند رویان مجاز است. تولد دوقلوهای همسان یا غیرهمسان خیلی محتمل است که این روند احتمالا به دلیل فناوری مرتبط با ای وی اف، یعنی ICSI است.

گزینه های دیگری هم وجود دارد

بسیاری از زن و شوهرهایی که تحت درمان با آی وی اف قرار میگیرند میخواهند شانس موفقیت خود را با هر روش دیگری بیشتر کنند. البته که تکنیک های بیشتر دیگری وجود دارد؛ شانس موفقیت شما مثلا با Embryoscope، PGD و PGS بیشتر است.

Embryoscope نوع خاصی از انکوباتور با دوربین نظارتی برای غذادادن است. این یعنی رویان ها در هر مرحله از رشد تحت نظر هستند بدون اینکه از محیط مطلوب خود خارج شوند.

غربالگری ژنتیک پیش از لانه گزینی یا PGS هم یک آزمایش پیشرفته برای ارزیابی رویان برای تشخیص ناهنجاری های کروموزومی است. یک سلول رویان را، پیش از قرار گرفتن در رحم، برداشت میکنند و آن را آزمایش میکنند تا ببینند تعداد کروموزوم های آن درست است یا خیر.

این تکنیک ممکن است لزوما فواید اثبات شده ای نداشته باشد ولی بهتر است درمورد مفید بودن آن برای خودتان با توجه به شرایطی که دارید حتما با متخصص باروری صحبت کنید.

توجه کنید که هرروشی ممکن است برای شما مناسب نباشد. بهتر است تمامی گزینه های درمانی را با پزشک متخصص مرور کنید و درنهایت با توجه به تشخیص و تخصصی که متخصص باروری دارد، برای انتخاب روش درمانی تان اقدام کنید.

بله، این طبیعی است که در مسیر درمان گاهی بسیار دلسرد و غمگین شوید ولی فراموش نکنید که انتخاب شما، تشکیل خانواده ای بزرگ تر بوده است، بنابراین نباید از پابنشینید و برای رسیدن به آنچه که میخواهید، با شکیبایی زیاد ادامه بدهید.

در این مسیر شما یک تیم قوی هستید که باید هوای یکدیگر را در روزهای درمان و احتمال درد و فشاری که تحمل میکنید، داشته باشید. بنابراین عقب نکشید و برای دیدن نتیجه تلاش قابل تحسینتان، صبر کنید. متخصص در تمام مسیر همراه شماست و شما را به خوبی راهنمایی میکند.

سخن ما با شما

با تشخیص ناباروری زوج، بنابر صلاحدید پزشک متخصص ناباروری، اقدامات لازم برای انجام عمل لقاح مصنوعی انجام می شود. بنابراین فراموش نکنید که اگر وارد فاز لقاح مصنوعی یا IVF می شوید یعنی روش های کم خطر و کم هزینه تر اقدام به بارداری شما نتیجه بخش نبوده است.

اگر هنوز در ابتدای راه هستید و روش های ساده تر را امتحان نکرده اید بهتر است کمی صبور باشید. چون تجویز لقاح مصنوعی تنها در صورتی مجاز است که مشکلاتی مثل اندومتریوز، سرطان، انسداد لوله های فالوپ، فیبروم رحم، اختلال تخمک گذاری، بعد از عقیم سازی زن (تیوبکتومی)، اختلالات ژنتیک یا ناباروری بی دلیل در مسیر بارداری زوج وجود داشته باشد.

منبع: webmd، createfertility

4.2/5 - (31 امتیاز)

دکتر داروساز و فعال در حوزه سلامت بانوان. چند سالی هست که از دانشکده علوم دارویی دانشگاه آزاد اسلامی فارغ التحصیل شدم و از همان روزهای نخست به فکر ایجاد تحولی بزرگ در زندگی بانوان ایرانی و جامعه سلامت آنلاین بودم. مینت ساخته شده تا بانوان ایرانی در سلامتی کامل به سر ببرند و از زندگی خود بیشتر لذت ببرند.

یک پینگ

  1. پینگ‌بک: ناباروری زنان و راهکارهای لازم: دکتر فائزه شهبازی | مینت، مرجع قاعدگی و سلامت بانوان

  2. پینگ‌بک: بارداری دوقلو ، چگونه در کمترین زمان ممکن دو قلو باردار شوید؟ | مینت، مرجع قاعدگی و بارداری

یک نظر

  1. ترانه

    سلام لطفامنوراهنمایی کنید،بخاطرمشکل همسرم به ماivfپیشنهاددادن.من۳۸سالمه،بااین سن شانس مادرشدن منکمه یازیاد؟واینکه مشکل ازهمسرم هست ومن سالمم چی آیا این شانسم روبیشتریاکمترمیکنه؟درضمن من۳ماه باکیت تخمک گذاری تخمک هام رواندازه گیری کردم وهر۳بار بالاترین حدرونشون داد.

  2. بهاررنجبر

    سلام لطفامنوراهنمایی کنید،من۳۸سالمه وبدلیل مشکل همسرمivfروپیشنهاددادن.باتوجه به سن من احتمال موفقیت کمه یازیاد؟واینکه مشکل ازهمسرم هست ومن سالمم شانس مادرشدن منوبیشترمیکنه یاربطی نداره؟

  3. منصوره

    سلام من هفت سال پیش لوله هام و بستم دکترم گفتن که شیپوری هم برداشتم که دیگه باردار نشم
    حالا میخواستم بدونم با این شرایط میتونم دوباره باردار شم

  4. فرشته بیات

    سلام و خدا قوت
    آیا امکان انجام ای وی اف برای دختران هم امکان دارد ( بدون ازدواج) . دختر ۴١ ساله هستم که ازدواج نکرده ام و علاقه دارم مادر شوم واقعا

  5. فهیمه

    سلام من در بیستم آبان ماه سه جنین پسر که قبلا فریز کرده بودم انتقال دادم ودر اولین سونوگرافی بم گفتن هر سه جنین گرفتن ونرمالند دکتر گفت چون سن شما ۴۲ ساله یکیشون کم کنی بهتر من هم یکیشون کم کردم بعد یک هفته سونو دادم دو تا دیگه زنده ومشگلی نداشتد حالا در هفته دوازدهم رفتم سوند دکتر سونو گفت یکی دیگه ازشون سقط شده واون یکی که مونده دختره ولی با دکتر خودم وببمارستان صحبت کردم میگن پروندت نگاه کردیم سونو اشتباه کرده ورود رفتی در هفته ۱۵و۱۶ برو الان خیلی ناراحتم کی راست میگه راهنمایی کنید

  6. الهه

    زنی که یائسه میشه نمیتونه از خودش باردار بشه ولی میتونه با استفاده از گرفتن تخمک یک زن دیگر و لقاحش با اسپرم همسرش باردار بشه.

  7. امید سلطانی

    با درود
    می خواستم بدونم در خانم هایی که یائسه شدن امکان باروری با روش ای وی اف هست
    با تشکر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.