علائم و نشانه های هیرسوتیسم یا پرمویی زنان به علل آن بستگی دارند. این مشکل که در 5 الی 10 درصد زنان به وجود می آید، اغلب اوقات با بالا رفتن سن رخ میدهد. این راهنما برخی از رایجترین علل و درمان های آن را توضیح میدهد.
هیرسوتیسم چیست؟
هیرسوتیسم یا پرمویی رشد بیش از حد موهای تیره ضخیم و زبر در بدن زنان است. برای مثال رنانی که هیرسوتیسم دارند ممکن است روی لب بالایی خود، خط ریش، چانه، کمر و رانها مو داشته باشند.
علائم پرمویی زنان چیست؟
خفیفترین نوع هیرسوتیسم باعث رشد افزایش رشد موهای هم رنگ با موی سر میشود. دیگر علائم آن ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- پوست چرب
- آکنه هورمونی
- ریزش مو
- کچلی مردانه
- بزرگ شدن کلیتوریس
- کلفت شدن صدا
چه چیزی باعث هیرسوتیسم میشود؟
علت اصلی هیرسوتیسم یا پرمویی زنان عدم تعادل هورمونی است که آندورژنها (هورمونهای مردانه) را افزایش میدهد. زنان معمولاً میزان کمتری آندروژن دارند اما این میزان ممکن است بسته به فرد کم یا زیاد شوند. میزان بالای آندروژن فولیکول مو را تحریک کرده و سبب افزایش رشد مو میشود.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندروم تخمدان پلی کیستیک، یا PCOS یا همان تنبلی تخمدان، یک اختلال هورمونی در زنانی است که در سن تولیدمثل هستند. علت دقیق این بیماری ناشناخته است اما زنان مبتلا به PCOS کیست های کوچک پر از مایع در تخمدان خود دارند. علاوه بر رشد بیش از حد موها، PCOS میتواند باعث نامنظم شدن قاعدگی، افزایش وزن، آکنه، پوست چرب، درد لگن و نازایی شود.
در زنانی که اضافه وزن دارند، PCOS بیشتر میتواند منجر به سندروم متابولیک، بیماری قلبی، دیابت، و فشار خون بالا شود. هیچ درمانی برای این بیماری وجود ندارد اما میتوان آن را با ورزش منظم، رژیم غذایی و دارو کنترل کرد. برخی زنان متوجه میشوند که قرص های ضدبارداری به تنظیم قاعدگی نامنظم و کاهش هورمونهای مردانه کمک میکنند. نازایی ناشی از PCOS ممکن است به دارو، جراحی یا لقاح مصنوعی نیاز داشته باشد.
سندروم کوشینگ
سندروم کوشینگ زمانی رخ میدهد که برای مدت زیادی میزان بالایی کورتیسول در بدن وجود دارد. کوشینگ که اغلب با نام هایپرکورتیسولیسم به آن اشاره میشود، ممکن است به دلیل مصرف مقدار زیادی کورتیکواستروئید و یا تولید کورتیسول بیش از حد در بدن ایجاد شود. این سندروم ممکن است به دلیل تومور غده هیپوفیز یا بیماری غدد به وجود آید و علائم آن عبارتند از:
- ترمیم آهسته بریدگیها
- آکنه
- اضافه وزن بیش از حد
- ضخیم شدن موهای صورت
- کاهش میل جنسی
- سرگیجه شدید
- ضعف عضلات
- اضطراب
- مشکلات شناختی
میزان بالای کورتیسول خطر فشار خون، پوکی استخوان و دیابت نوع دوم را افزایش میدهد. داروهای تجویزی اصلی ترین بخش درمان هستند اما کاملاً به علت بیماری بستگی دارد.
تومور غدد فوق کلیه
بخشی از سیستم غدد درون تراو و غدد فوق کلیه، هورمون هایی را در خون آزاد میکنند. این هورمونها متابولیسم، بلوغ، بلوغ جنسی و دیگر فرآیندهای بدن را تنظیم میکنند. این غدد که روی کلیه ها قرار گرفته اند، ممکن است تومور به وجود بیاورند. تومورهای فوق کلیه ممکن است خوش خیم (غیر سرطانی) یا بدخیم (سرطانی) باشند.
علائم سرطان غدد فوق کلیه عبارتند از:
- فشار خون بالا
- افزایش موهای صورت
- سرگیجه
- دیابت
- سردرد
- احساس ترس و اضطراب
- تعریق
- رعشه
درمان تومورهای غدد فوق کلیه معمولاً با استفاده از جراحی، برای برداشتن یک یا هردو غده، شیمی درمانی، و/یا دارو انجام میشود.
دارو
چندین گونه دارو به عنوان علت افزایش رشد پرمویی زنان شناخته شده اند. از جمله:
- استروئید بافت ساز
- داروهای تستوسترون
- گلوکوکورتیکوئیدها
- سیکلوسپورین
- ماینوکسیدیل
- دانازول
- فنی توئین
هنگامی که دارو عامل هیرسوتیسم باشد، پزشک ممکن است بتواند داروهای جایگزین آن را تجویز کند یا رشد بیش از حد موها را به عنوان بیماری جداگانه ای درمان کند.
هیپرپلازی مادرزادی آدرنال (CAH)
یک اختلال ژنتیکی است که غدد فوق کلیه را تحت تأثیر قرار میدهد. افرادی که به CAH مبتلا هستند آنزیم خاصی را کم دارند و معمولاً بیش از حد آندروژن تولید میکنند. علائم CAH به اختلال ژنتیکی خاص و مشکلات آنزیمی بستگی دارد اما ممکن است شامل رشد بیش از حد مو و بزرگ شدن آلت تناسلی شود.
پزشکان ممکن است داروهایی مانند کورتیک استروئید، ماینرال کورتیکوئید، و داروهای تقویتی نمکی را برای تنظیم میزان هورمونها تجویز کنند.
چه کسانی در خطر ابتلا به هیرسوتیسم هستند؟
گاهی اوقات هیرسوتیسم در افراد خانواده رایج است، به این معنی که اگر مادر یا خواهرتان این بیماری را داشته باشند، شما هم احتمالاً به آن مبتلا خواهید شد. رایج ترین علت هیرسوتیسم PCOS است که عامل 72 تا 82 درصد تمامی موارد است. زنانی که در خاورمیانه، آسیای جنوبی، یا ناحیه مدیترانه زندگی میکنند بیشتر در معرض ابتلا به هیرسوتیسم بدون دلیل مشخص هستند.
نحوه درمان پرمویی زنان
آزمایشهایی که میزان تستوسترون موجود در خون را میسنجند برای تشخیص بیماری به کار میروند. آزمایش های تشخیصی مانند سونوگرافی یا سی تی اسکن ممکن است برای بررسی وجود کیست یا تومور در تخمدانها و غدد فوق کلیه به کار روند. پزشکتان ممکن است غدد فوق کلیه را بررسی کرده یا برای توده های قابل توجه، معاینه لگنی انجام دهد.
برای رفع موهای زائد به صورت دائمی چندین راهکار وجود دارند.
الکترولیزیس شامل قرار دادن یک سوزن کوچک در فولیکول هر مو است که از خود جریان الکتریسیته خارج میکند. برای اطمینان از عدم بازگشت مو، باید چندین آزمایش انجام شوند. این پروسه ممکن است دردناک باشد؛ با این حال متخصص پیش از شروع به کار، از یک کرم بی حس کننده برای کاهش درد استفاده خواهد کرد.
لیزر درمانی از یک پرتو متشکل از نور متمرکز استفاده میکند که از پوست رد شده و به فولیکول مو صدمه میزند و از رشد آن جلوگیری میکند. برای این روش نیز ممکن است چندین درمان موردنیاز باشند.
قرصهای ضدبارداری معمولاً برای کمک به کاهش تستوسترون در بدن مصرف میشوند.
کرم افلورنتین، هنگامی که مستقیماً روی محل رشد موهای زائد استفاده شود، پس از برداشتن مو رشد آن را آرام خواهد کرد.
دیگر راهکارهای شخصی عبارتند از: بیرون کشیدن موها، تراشیدن، وکس و استفاده از موبرهای شیمیایی. همچنین میتوان موهای زائد را سفید کرد تا کمتر به چشم بیایند.
آیا میتوان از هیرسوتیسم پیشگیری کرد؟
هیرسوتیسم قابل پیشگیری نیست اما اگر اضافه وزن دارید و به PCOS مبتلا هستید، کاهش وزن میتواند به کاهش تعداد موهای زائد کمک کند. رژیم غذایی متعادل، مغذی و ورزش منظم نیز میتواند به کنترل وزن و کاهش خطر ابتلا به دیابت کمک کند.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر موهای زائدتان بسیار زیاد شده اند، بهتر است برای مشخص شدن علت آن به پزشک مراجعه کنید. دیگر علل مشورت با پزشک عبارتند از:
- مشکلات قاعدگی
- رشد بیش از حد موها پیش از بلوغ
- ریزش مو
- کلفت شدن صدا
- چاقی مفرط
اگر متوجه رشد بیش از حد موها در بخشهای خاصی از بدن شدید، با پزشک خود درمورد هیرسوتیسم مشورت کنید. شناسایی زودهنگام میزان هورمونها میتواند درمان این وضعیت را آسانتر کرده و از دیگر مشکلات پیشگیری کند.
دیدگاهتان را بنویسید