گنادوتروپین، هورمون تحریک کننده فولیکول است. این یک نوع هورمون است که غدد جنسی را تحریک می‌کند. غدد جنسی در زنان تخمدان و در مردان بیضه‌ها هستند. هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH) از غده کوچکی در مغز به نام هیپوفیز ترشح می‌شود. در این مطلب به بررسی میزان FSH و رابطه آن با یائسگی و باروری می‌پردازد.
در زنان، هورمون تحریک کننده فولیکول به بالغ شدن فولیکول‌های تخمدان کمک می‌کند تا در نهایت تخمک آزاد شود. بدن مردان از FSH برای رشد و نمو اسپرم استفاده می‌کند. بدون ترشح FSH، یک زن نمی‌تواند چرخه تولید مثل خود را ادامه دهد، زیرا تخمدان‌های او تخمک آزاد نمی‌کند. سطح FSH را می‌توان در هر دو جنس برای ارزیابی باروری سنجید. در مورد زنان آزمایش FSH برای تشخیص یائسگی هم کاربرد دارد. پزشکان با آزمایش نمونه خون فرد، را سطح FSH را اندازه گیری می‌کنند. این کار معمولاً همراه با سنجش سایر هورمون‌های جنسی مانند تستوسترون یا استروژن انجام می‌شود.
پزشکان اغلب آزمایش FSH را به عنوان یک فاکتور در بین تعداد زیادی فاکتور دیگر تجویز می‌کنند (حتما آزمایش خون داده‌اید، فقط یک مورد در آزمایش خون شما نیست و تعداد فاکتورهای زیادی را مثل کلسترول، قند و .. در آزمایش خون وجود دارد.
دلایل متعددی برای انجام آزمایش هورمون FSH وجود دارد، از جمله:
آزمایش یائسگی:
اگر چرخه قاعدگی زن نامنظم شده یا اصلاً پریود نشده است، پزشک ممکن است این آزمایش را تجویز کند. اگر سطح FSH بالا باشد، می‌تواند نشان دهنده یائسگی باشد.
اگر سطح FSH بالا باشد، می‌تواند نشان دهنده یائسگی باشد.
آزمایش باروری زنان:
اگر تخمک گذاری در زن اتفاق نیفتد، بسته به علت ممکن است سطح FSH او بالا یا پایین باشد.
آزمایش باروری مردان:
در مردان، FSH رشد سلول‌های اسپرم را تحریک می‌کند. اگر سطح FSH مردان بالا باشد، می‌تواند به این معنی باشد که بیضه‌ها به درستی عمل نمی‌کنند.
در مردان، FSH رشد سلول‌های اسپرم را تحریک می‌کند.
بررسی اختلال هیپوفیز:
علاوه بر آزمایش باروری و یائسگی، پزشکان ممکن است آزمایش FSH را برای بررسی اختلال هیپوفیز یا تعیین اینکه آیا کودک خیلی زود یا خیلی دیر به بلوغ می‌رسد تجویز کنند.
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) همچنین سنجش میزان FSH از طریق آزمایش ادرار را تایید کرده است. این تست را می‌توان در خانه انجام داد. اگر زنی در بارداری مشکل دارد، این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا او در مراحل اولیه یائسگی است یا خیر.
موارد مصرف
سطوح FSH تنها یک بخش از معمایی پزشک است که باید آن را حل کند. برای به دست آوردن اطلاعات بهتر، احتمالاً به آزمایشات بیشتری نیاز است. تست‌های بیشتر ممکن است این موارد باشند:
- استرادیول
- آزمایش میزان هورمون جسم زرد ( LH )
- پروژسترون
- تستوسترون
هنگام انجام آزمایش باروری، پزشک ممکن است دمای بدن فرد را اندازه گیری کند، زیرا در زمان تخمک دمای بدن کمی افزایش پیدا می‌کند. همچنین پزشکان ممکن است بخواهند از لوله‌های فالوپ را اسکن کنند. اگر لوله‌ها مسدود شده باشند، تخمک نمی‌تواند برای لانه گزینی به رحم برود. به گفته انجمن یائسگی آمریکای شمالی، اگر سطح FSH زن 30 (mIU/mL) یا بیشتر باشد و یک سال قاعدگی نداشته باشد، احتمالاً به یائسگی رسیده است. با این حال، تنها نتیجه آزمایش FSH برای تشخیص قاعدگی کافی نیست و پزشک برای اثبات این امر به آزمایشات متعدد نیاز دارد.
با توجه به آزمایشگاه‌های پزشکی، مقادیر مرجع (بیشترین مقادیر معمولی) برای هورمون FSH عبارتند از:
- مردان بالای 18 سال: 1.0 الی 18.0 واحد بین المللی در لیتر (IU/L)
- زنان یائسه: 16.7 الی 113.6 (IU/L)
- در زنان قبل از یائسگی:
- فاز فولیکولار: 3.9 الی 8.8 IU/L
- میان سیکل: 4.5 الی 22.5 IU/L
- فاز لوتئال: 1.8 الی 5.1 IU/L
پزشک یک لیست مرجع برای نتایج آزمایش FSH ارائه می‌دهد، تا هر کس بتواند تشخیص دهد که سطح هورمونش طبیعی، کم یا زیاد است. پزشک نتایج را توضیح داده و روش درمان را تجویز می‌کند. اگر زنی در مرحله یائسگی زودرس باشد، پزشک ممکن است درمان جایگزینی هورمون را برای کاهش علائم تجویز کند.
خطرات و ملاحظات آزمایش FSH
آزمایش FSH معمولاً شامل یک آزمایش خون ساده است. نمونه کوچکی از خون مورد نیاز است و خطر آن حداقل است، بنابراین فرد می‌تواند پس از آن به فعالیت‌های روزمره خود بازگردد. پزشک از آزمایش FSH به تنهایی برای تعیین یائسگی یا ناباروری استفاده نمی‌کند.
یکی از مشکلات آزمایش‌های هورمون این است که هورمون‌های فرد در طول ساعات و روزها متغیر است. بنابراین، یک نمونه خون و آزمایش آن برای هورمون‌ها فقط یک مقدار لحظه‌ای از مقدار آنها در خون ارائه می‌دهد.
خطرات و ملاحظات آزمایش FSH
تشخیص بر اساس سطح FSH به تنهایی ممکن است در مورد یک زن تشخیص درستی ندارد. با این حال، مردان دارای سطح هورمون ثابتی هستند.
داروهای خاصی وجود دارد که می‌تواند مقدار FSH را تحت تأثیر قرار دهد. مهم است که فرد تمام داروهایی را که مصرف می‌کند به پزشک اطلاع دهد. نمونه‌هایی از داروهایی که می‌توانند سطح FSH را افزایش دهند عبارتند از:
- سایمتیدین
- کلومیفن
- دیجیتالیس
- لوودوپا
داروهایی که سطح هورمون FSH را کاهش می‌دهند عبارتند از:
- درمان‌های جایگزین هورمونی
- داروهای ضد بارداری خوراکی
- فنوتیازین‌ها
مصرف مولتی ویتامین‌هایی که حاوی بیوتین یا ویتامین B7 هستند نیز ممکن است بر دقت آزمایش FSH تأثیر بگذارد. پزشکان معمولاً به زنان توصیه می‌کنند که حداقل 12 ساعت قبل از آزمایش از مصرف این مکمل‌ها خودداری کند.
ارزیابی وضعیت باروری یا یائسگی با آزمایش FSH
آزمایش FSH می‌تواند به پزشک در ارزیابی وضعیت باروری یا یائسگی کمک کند. پزشک ممکن است چند مرحله آزمایش را تجویز کند یعنی در طول دوره قاعدگی چندین نمونه خون گرفته شود تا ببیند آیا سطح FSH او چه تغییراتی دارد و چقدر است. با این حال، اکثر زنانی که یائسه می‌شوند، نیازی به آزمایش FSH ندارند.
اگر زنی بالای 45 سال سن دارد، علائم زیر به تنهایی می‌تواند نشانه یائسگی باشند:
- گرگرفتگی
- تغییرات خلق و خوی
- مشکل در خوابیدن
با این حال، اگر یک زن یا مرد زیر 40 سال دارند و می‌خواهند از نظر مشکلات باروری یا یائسگی زودرس مورد آزمایش قرار گیرند، آزمایش FSH می‌تواند برای تشخیص موثر باشد.
منبع: medicalnewstoday
دیدگاهتان را بنویسید