در حقیقت بسیاری از بانوان تجربه ی رشد فیبروم یا همان میوم را در رحم خود دارند، که اغلب اوقات کاملا بی ضررهستند اما گاهی رشد فیبروم در رحم می تواند نشان دهنده ی وجود شرایط غیر طبیعی در قسمتی از بدن باشد. در این مقاله به بررسی تمامی نکات ضروری که میبایست راجع به فیبروم های رحمی بدانید، اشاره می کنیم.
تیم سلامت بانوان مینت با راه اندازی اپلیکیشن مینت، بخش خدمات زنان را در این برنامه دردسترس زنان عزیز قرار داده است. کافی ایت این برنامه را دانلود و از خدمات مورد نیاز خود ساتفاده کنید.
دسترسی به خدمات زنان با اپلیکیشن مینت
فیبروم رحم چیست؟
فیبروم رحم توده های عضلانی و خوش خیمی هستند که میتوانند داخل یا بیرون از رحم رشد کنند و معمولاً در زنانی ایجاد میشوند که در سن تولید مثل قرار دارند. این توده ها لیومیوما یا میوماس نیز نامیده می شوند.
فیبروم ها معمولاً همیشه خوش خیم بوده و بسیار رایج هستند. تقریباً ۴۰ تا ۶۰ درصد زنان پیش از سن ۳۵ سالگی و ۶۰ تا ۸۰ درصد آنها تا پیش از ۵۰ سالگی فیبروم خواهند داشت. فیبروم ها ممکن است به صورت تکی یا خوشه ای باشند. اندازه فیبروم ها میتواند بسیار متنوع باشد – از قطر یک میلیمتر گرفته تا ۲۰ سانتی متر- لازم به ذکر است که قطر رحم معمولاً ۱۰ سانتی متر است؛ فیبروم های بسیار بزرگ می توانند به شکم فشار آورده و باعث احساس ناراحتی شوند.
وجود فیبروم در دیواره رحم به چه معناست؟
همانطور که در بالا گفته شد؛ میوم ها، تومورهای خوش خیمی هستند که بر روی عضلات صاف دیواره ی رحمی و داخل رحم رشد می کنند. و در سیستم تولید مثل بانوان، شایع ترین تومور هایی هستند که بانوان برای جراحی آنها اقدام می کنند. مطالعات نشان می دهد که حدود 80% بانوان در زمان حاملگی، میوم های رحمی را نیز داشته اند ولی اکثرا علائم و نشانه هایی جهت تشخیص نداشته اند. عناوین مختلفی برای میوم وجود دارد مانند: لیومیوم، میوم، میوم های رحمی، فیبروئید و یا فیبرومیوم.
فیبروم ها در اندازه و تعداد با هم متفاوت هستند. بعضی از بانوان ممکن است خوشه ای از میوم ها را داشته باشند اما دیگران تنها یک میوم داشته باشند. فیبروم ها می توانند اندازه های مختلفی داشته باشند، مثلا به اندازه دانه های کنجد باشند یا تا حد یک گریپ فروت رشد کنند و حتی گاهی در موارد نادر کل حفره ی شکمی را اشغال کنند و چندین کیلو وزن دارند.
در بیش از 99% موارد، فیبروم ها خوش خیم هستند، به این معنا که سرطانی نیستند و داشتن فیبروم های رحمی در طولانی مدت، شانس ابتلا به سرطان را افزایش نمی دهند.
رحم چه کسی مستعد فیبروم است؟
خوب است بدانید که فیبروم طبیعی است و از هر سه زن، یک زن در دوره ای از زندگی خود دچار این وضعیت می شود. بیشتر اوقات فیبروم در زنان 30-50 سال به وجود می آید.
باید اضافه کنیم که این ضایعه بیشتر در زنان آفریقایی شایع است. همچنین آن دسته از زنانی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند چنین تجربه ای خواهند داشت چون اضافه وزن میزان استروژن را در بدن زن افزایش می دهد.
ناگفته نماند زنانی که بچه دار شده اند، کمتر در معرض رشد فیبروم قرار میگیرند. و هرچه تعداد بارداری و زایمان بیشتر باشد، این خطر بیشتر از زن دور می شود.
زمینه های خطرآفرین زیادی در امکان رشد فیبروم رحمی وجود دارد. این زمینه ها را بشناسید:
- چاقی یا اضافه وزن ( فرد چاق کسی است که بیش از 20% وزن فرد سالم داشته باشد.)
- سابقه فیبروم در زنان خانواده
- نداشتن فرزند
- شروع چرخه قاعدگی در سنین پایین
- دیر وارد شدن به دوره یائسگی
چگونگی به وجود آمدن فیبروم ها
انواع جایگاه رشد میوم ها
در اکثر موارد، هنوز مشخص نیست که چرا این مشکل به جود می آید. استعداد ژنتیکی و عوامل هورمونی استروئیدی در رشد فیبروم ها نقش مهمی دارند.
بسته به محل قرار گیری، فیبروم ها انواع مختلفی دارند:
- انواعی که در داخل دیواره رحم رشد می کنند.
- انواعی که در خارج از رحم رشد می کنند.
- انواعی که در زیر رحم رشد می کنند و ممکن است به داخل حفره رحم نفوذ کنند و منجر به خونریزی شدید شوند.
- همچنین ممکن است بر روی اتصالاتی که به رحم محدود می شوند نیز رشد کنند.
انواع فیبروم رحم
فیبروم ها بر اساس ناحیه ای از رحم که در آن رشد کرده اند، دسته بندی می شوند و این امکان وجود دارد که بیشتر از یک نوع از آن ها به صورت همزمان در رحم وجود داشته باشند.
-
داخلی
رایج ترین نوع فیبروم است که در دیواره رحم رشد میکند. هرچه اندازه آنها بزرگتر شود، بیشتر میتوانند رحم را بکشند.
-
ساب سروزال
این فیبروم ها خارج از رحم رشد میکنند و با بزرگتر شدنشان به اعضای اطراف رحم فشار وارد میکنند.
-
ساب موکوزال
اینها رایج ترین نوع میوم ها هستند و در لایه ساب موکوس رشد میکنند – لایه ای که درست زیر دیواره رحم قرار دارد و میتواند به سمت داخل رحم متورم شود و منجر به دل درد و خونریزی شود.
بسته به عمق قرارگیری فیبروم در رحم، به نوع یک و نوع دو تقسیم میشوند.
-
پدانکوله
برخی فیبرومهای ساب سروزال و ساب موکوزال روی ریشه های عضلانی نازک رشد میکنند، که ساقه نامیده میشوند و از فیبروم مراقبت میکنند. در چنین موردی به عنوان نوع پدانکوله شناخته میشوند. پدانکوله ساب موکوزال به عنوان نوع صفر فیبروم شناخته میشوند.
چه عواملی باعث رشد فیبروم های رحمی می شوند؟
همانطور که در قسمت بالا اشاره کردیم، علت فیبروم های رحمی تا حد زیادی ناشناخته است. یکی از نظریات در این زمینه اینست که سلول های غیر طبیعی عضلات صاف رحم، توسط هورمون هایی که چرخه پریودی را تحت تاثیر قرار می دهند، یعنی همان هورمون های استروئیدی و به خصوص استروژن و پروژسترون، به سرعت افزایش می یابند.
هورمون ها باعث رشد فیبروم ها می شوند، به همین دلیل است که فیبروم در خانم های باردار سریعتر از خانم های غیر باردار، رشد می کند. سطح بالای هورمون های استروژن و پروژسترون در دوران بارداری اغلب باعث افزایش رشد فیبروم می شود. و همچنین این دلایل علت کاهش و پس رفت رشد فیبروم در دوران یائسگی است.
همچنین عوامل ارثی در رشد میوم بی تاثیر نیست. زنانی که مادر، مادر بزرگ و خواهرشان میوم داشته اند، احتمال اینکه میوم در آن ها نیز رشد پیدا کند بیشتراست.
آیا فیبروم رحمی اتفاقی شایع است؟
همانطور که بالاتر توضیح دادیم این ضایعه معمولا در بسیاری از زنان و در ناحیه لگنی آنها رشد میکند. تقریبا 40-80 % زنان چنین ضایعه ای را تجربه میکنند. هرچند بسیاری از زنان هیچگونه علائمی ندارند و همین باعث می شود متوجه وجود آن در رحم خود نشوند. وقتی اندازه فیبروم ها کوچک باشد، اصطلاحا اسیمتوماتیک نام دارد، زنان هیچ نشانه غیرعادی را متوجه نمی شوند.
درد فیبروم شبیه به چه نوع دردی است؟
اگر فیبروم داشته باشید، احساسات متنوعی را تجربه خواهید کرد. اگر اندازه فیبروم ها کوچک باشد، ممکن است هیچ حسی نداشته باشید و حتی متوجه وجود آنها هم نشوید. اما درمورد فیبروم های بزرگتر، احساس ناراحتی و حتی درد در نقطه قرارگیری فیبروم خواهید داشت.
فیبروم باعث تجربه کمردرد، گرفتگی های شدید در دوران پریود، دردهای تیز در ناحیه شکمی و حتی احساس درد در زمان رابطه جنسی می شود.
آیا فیبروم با گذشت زمان تغییر میکند؟
این ضایعه با گذر زمان یا بزرگ می شود یا کوچک. یا اندازه آنها تغییر میکند یا در یک بازه زمانی طولانی، بدون تغییر می مانند. چنین حالتی چند دلیل دارد ولی در بیشتر موارد این تغییر در اندازه فیبروم به مقدار هورمون ها در بدن شما مربوط می شود.
وقتی سطح هورمون ها در بدن شما بالا باشد، فیبروم ها از آن تغذیه میکنند یا به عبارتی تحریک می شوند. این حالت در زمان های خاصی اتفاق می افتد مثلا دوران بارداری.
در این دوره بدن شما سطح بالایی از هورمون ها را برای حمایت از رشد جنین، آزاد میکند. این افزایش سطح هورمون ها همچنین باعث رشد فیبروم می شود. اگر پیش از باردار شدن، متوجه وجود این ضایعه شوید بهتر است آن را با پزشک در میان بگذارید.
سرعت رشد فیبروم ها چه اندازه است؟
عوامل موثر بر رشد میوم ها عبارتند از:
-
سن
میوم ها بیشتر در بانوان در رنج سنی 30 تا 40 سالگی ایجاد می شود. به نظر می رسد که رشد میوم در زنان زیر 35 سال بیشتر از بقیه است.
-
نژاد
رشد میوم در زنان سیاه پوست نسبت به زنان سفید پوست، احتمال بیشتری دارد. به نظر می رسد سرعت رشد میوم در زنان سیاه پوست نیز بیشتر باشد.
-
بارداری
میوم ها در خانوم های باردار به علت افزایش استروژن و پروژسترون، در سه ماهه اول بارداری بیشتر رشد می کنند.
-
وزن
بانوانی که اضافه وزن دارند و چاق هستند بیشتر از بقیه در معرض رشد میوم هستند و همچنین سرعت رشد میوم در آنها به نسبت بیشتر است.
مطالعات نشان داده اند که میانگین رشد میوم ها در طی 6 ماه، 9% است و حتی در بانوان، امکان ایجاد میوم های متعدد، با سرعت رشد متفاوت وجود دارد.
علائمی که به تشخیص فیبروم کمک می کنند
بسیاری از بانوان که این مشکل را دارند، هرگز علائم و مشخصه هایی را احساس نمی کنند که فیبروم قابل تشخیص باشد و هرگز متوجه داشتن فیبروم نمی شوند.
علائم و نشانه هایی که بانوان تجربه می کنند کاملا وابسته به نوع فیبروم، اندازه و تعداد آنهاست.
رایج ترین علائم و نشانه های این مشکل شامل:
- خونریزی شدید پریودی
- دل درد پریودی
- خونریزی های سنگین مابین قاعدگی ها
- طولانی شدن علائم قاعدگی حتی بیشتر از یک هفته
- احساس فشار در لگن و کمردرد پریودی
- تکرر ادرار
- یبوست
- رابطه جنسی دردناک
- احساس فشار و سفتی در قسمت زیر شکم
- ورم زیر شکم
- وجود جسم سفت در داخل شکم که با معاینات فیزیکی قابل لمس است.
گاهی اوقات خانم ها با آزمایشاتی که به دلایل مختلف انجام می دهند مثل آزمایشات دوران بارداری و قبل بارداری، به طور اتفاقی متوجه وجود میوم در رحم می شوند. اگر میوم کوچک باشد و مشکلی ایجاد نکند، پزشک به درمان آن اهمیتی نمی دهد زیرا مشکل ساز نخواهند بود.
فیبروم ها چگونه تشخیص داده می شوند؟
اگر علائمی را که در قسمت بالا اشاره کردیم، داشتید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید. گاهی پزشک با انجام معاینات فیزیکی لگنی متوجه میوم رحم می شود و برای اطمینان از تشخیص خود، آزمایشات تخصصی تری را تجویز می کند.
تست هایی که ممکن است برای تائید تشخیص فیبروم های رحمی انجام شوند شامل:
-
سونوگرافی ترانس واژینال
سونوگرافی ترانس واژینال
در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا جهت تهیه تصویر استفاده می شود. در سونوگرافی ترانس واژینال، دستگاهی به نام مبدل در واژن قرار داده می شود تا تصویر رحم و تخمدان ها را دریافت کنند.
-
MRI لگن
یک آزمایش تصویر برداری است که برای تهیه ی تصاویر دو بعدی رحم، تخمدان و دیگر اعضای لگن استفاده می شود.
-
اشعه ایکس
انرژی الکترومغناطیسی که برای تولید تصاویر استخوان ها و اعضای داخلی استفاده می شود.
-
هیستروسالپینوگرافی
از رنگ برای تشخیص حفره رحم و لوله هابی فالوپ بر روی تصاویر اشعه ایکس استفاده می شود. این روش همان عکس رنگی رحم است که حین بررسی دلایل ناباروری، جهت تعیین باز یا بسته بودن لوله های فالوپ انجام می شود.
-
هیستروسکوپی
محدوده ای از نور را داخل رحم می تابانند و سالین نیز تزریق می کنند تا دیواره ی رحم را بررسی کنند.
فیبروم و باروری
فیبروم رحم و بارداری
با اینکه بسیاری از زنان دارای فیبروم مشکل باروری نخواهند داشت، در برخی زنان محل و اندازه برخی فیبرومها ممکن است به صورت زیر سبب بروز مشکل در باروری شود:
- فیبروم بزرگی که شکل و اندازه رحم را تغییر میدهد میتواند حرکت اسپرم را مختل کرده و از بارداری جلوگیری کند.
- فیبرومها میتوانند سبب بسته شدن لوله های فالوپ شده و از رسیدن تخمک به رحم جلوگیری کنند.
- به نظر میرسد که فیبرومهای ساب موکوزال با ناباروری مرتبط باشند چرا که احتمال لانه گزینی تخمک بارور شده در دیواره رحم را کاهش میدهند.
اگرچه بسیاری از زنان علی رغم وجود این مشکل، بارداری راحتی دارند، اما 10 الی 30 درصد از زنانی که فیبروم دارند در بارداری با مشکل مواجه خواهند شد. بیایید نگاه دقیقتری به تأثیر احتمالی آنها روی مراحل مختلف بارداری داشته باشیم:
اوایل بارداری
- سقط جنین: پژوهش ها نشان داده اند که خطر سقط جنین در زنانی که میوم دارند دو برابر (14 درصد) بیشتر از زنانی است که این مشکل را ندارند (7.6 درصد). همچنین داشتن چندین فیبروم به جای یک عدد، این خطر را بیشتر میکند. زنانی که نوع داخلی یا ساب موکوزال دارند، نیز بیشتر در معرض سقط جنین زودرس قرار میگیرند.
- خونریزی: پژوهش ها نشان داده اند که اگر جفت جنین در نزدیکی فیبروم قرار داشته باشد، خطر خونریزی (60 درصد) در اوایل بارداری در مقایسه با زمانی که این دو هیچ تماسی ندارند (9 درصد) بسیار بیشتر خواهد بود.
اواخر بارداری
- زایمان پیش از موعد: احتمال وقوع زایمان زودرس در زنانی که در طول بارداری فیبروم رحم دارند، در مقایسه با زنانی که فیبروم ندارند تقریباً دو برابر است.
هنگام زایمان
- میزان موفقیت IVF: پژوهش ها نشان داده اند در بارداری هایی که از طریق آی وی اف صورت گرفته اند، وجود فیبروم داخلی میتواند میزان موفقیت زایمان نوزاد زنده را کاهش دهد.
- جراحی سزارین: داشتن فیبروم میتواند احتمال نیاز به جراحی سزارین برای فرد را تا چهار برابر بیشتر کند.
سخن پایانی: آیا بابت سرطانی بودن فیبروم نگران باشم؟
اینکه فیبروم به شکلی تغییر کند که تبدیل به تومور سرطانی شود بسیار نادر است. درواقع، یک نفر از 350 زن با فیبروم دچار چنین وضعیتی می شود. از طرف دیگر هیچ آزمایشی وجود ندارد که 100% سرطان های مرتبط با فیبروم را نشان بدهد.
هرچند آن دسته از افرادی که رشد سریع فیبروم را تجربه میکنند یا فیبروم آنها در دوره پساقاعدگی رشد میکند، بهتر است فورا تحت آزمایش قرار بگیرند.
منبع: nhs، clevelandclinic
به چه دليل بعد از جراحى برش از ناحيه ناف تا ناحيه شرمگاهى شكم خيلى بزرك و درد ناك مى شود لطفاً راهنمايى كنيد دو ماه بعد از عمل درد زيادى هست