اگر در روزهای عجیب، پیچیده اما در عین حال بسیار زیبا و چالش برانگیز بارداری به سر میبرید احتمالاً زمزمههایی در مورد نوسانات خلقی و اختلالات هرمونی که معروف است به افسردگی در دوران بارداری، شنیدهاید. در کنار تجربه مشکلات بارداری، افسردگی مادر در دوران بارداری یکی از شایعترین مواردی است که بسیاری از مادران آینده آن را تجربه میکنند.
آیا افسردگی در دوران بارداری طبیعی است؟
همین ابتدا باید اضافه کنیم که «شما اصلاً تنها نیستید!». اگرچه بارداری دوران لذت بخشی آمیخته با استرس و ترس است ولی پژوهشها نشان میدهند که:
7% زنان باردار علائم افسردگی در دوران بارداری را تجربه کرده اند. این درصد در کشورهای جهان سوم یا متوسط ممکن است بالاتر هم باشد.
اختلالات خلقی، افسردگی، که باعث احساس ناراحتی و کم انگیزگی در فرد میشود از جمله شایعترین اختلالات خلقی در عموم افراد است. جالب است بدانید که این مشکل دوبرابر بیشتر در زنان مشاهده شده است که شروع اولیه آن در سالهای باروری زن است که ممکن است پیش از تجربه افسردگی پس از زایمان به سراغ زنان برود.
چرا افسردگی در دوران بارداری قابل تشخیص نیست؟
یکی از مهمترین دلایل دشوار بودن تشخیص این علائم در دوران حاملگی شباهت آنها با نشانههای بارداری است؛ تغییرالگوی خواب، سطح انرژی، اشتها و تمایلات جنسی از جمله نشانه های مشترک در هردو موقعیت است. در نتیجه وقتی شخصاً به موضوع دقت میکنید یا از ماما کمک میگیرید ممکن است این نشانهها را بخشی از علائم بارداری خود بدانید نه نشانههای افسردگی.
از طرف دیگر، ممکن است زنان برای بازگو کردن تغییراتی که در دوران بارداری تجربه میکنند چندان احساس راحتی با ماما یا هر مشاور دیگری نداشته باشند که همین رفتار هم، بخشی از حس بد در مورد افسردگی است که متأسفانه باورهای اشتباه در اجتماع به آن دامن می زند.
مهم: به دلیل تمرکز اصلی بر وضعیت و سلامت جسمی زن باردار، اهمیت سلامت روان او به حاشیه رانده میشود.
موضوع افسردگی در دوران بارداری صرفاً درمورد زنان نیست بلکه افسردگی مردان در دوران بارداری همسر هم مسئلهای است که معمولاً به آن اهمیت چندانی نمیدهند.
نشانههای افسردگی بارداری کدام اند؟
نشانههای افسردگی شبیه به علائم بارداری است. البته یک سری علائم اضافی هم وجود دارد که ممکن است جزو علائم افسردگی باشد:
♦♦ نگرانی بیش از اندازه برای نوزادی که مادر در شکم دارد.
♦♦ عزت نفس پایین مثل احساس ناکافی بودن برای پذیرش نقش مادری
♦♦ بی میلی نسبت به انجام کارهایی که پیشتر لذت بخش بوده است.
♦♦ عدم اطمینان ( برای بهتر و مادر شدن)
♦♦ مراقبت های ضعیف از خود و جنین در دوران بارداری
♦♦ ضعف در مراقبتهای مربوط به بارداری
♦♦ سیگار، الکل و مصرف داروهای پرخطر
♦♦ کاهش وزن به دلیل رژیم غذایی نامناسب یا ناکافی
♦♦ تمایل به خودکشی
مهم: بنابر پژوهشهای انجام شده، بیشتردورههای افسردگی در سه ماهه اول و سوم بارداری اتفاق می افتد.
چه مواردی افسردگی در حاملگی را تشدید میکند؟
اگرچه ممکن است تشخیص این موارد به دلیل آمیختگی با علائم بارداری سخت باشد، اما فاکتورهای تأثیرگذار در تشدید افسردگی شامل موارد زیر میشود:
- ● اضطراب و نگرانی در مورد زندگی
- ● پیشینه افسردگی ( خانوادگی یا شخصی)
- ● حمایت اجتماعی کم
- ● بارداری ناخواسته
- ● خشونت خانگی
- ● مشکلات ازدواج یا مسائل زناشویی
- ● درمانهای ناباروری
- ● حاملگی ناموفق
- ● بارداری پیچیده و سخت
- ● پیشینه مورد تجاوز واقع شدن یا هر ترومای دیگر
اهمیت درمان افسردگی در دوران بارداری
توجه داشته باشید اگر روزهای افسردگی در حاملگی خود را تجربه میکنید و تلاشی برای درمان خود انجام ندهید یا از همسر و عزیزانتان کمک نخواهید، ممکن است در مراقبت از جنین و نوزاد دچار ضعف شوید، علاقهای به خوردن غذای سالم یا انرژی کافی برای مراقبت از خودتان نداشته باشید.
توجه داشته باشید که افسردگی در دوران بارداری خطر افسردگی پس از زایمان و مشکلات ارتباطی با نوزاد را هم به دنبال دارد. بنابراین با توجه به شدت و ضعف این نوسانات باید حتماً از گزینه درمان که مهمترین آنها مراجعه به درمانگر و مصرف داروهای ضدافسردگی است استفاده کنید.
توصیههای ما برای کنترل افسردگی در دوران بارداری
ما، بنابر مطالعات و بیانیه دانشکده American College of Obstetricians and Gynecologists که براساس آن کارشناسان با کمک ابزار اصولی میزان اضطراب و نوسانات خلقی را کنترل میکنند و همچنان زیر نظر دارند، از شما میخواهیم به چند نکته توجه کنید:
در فرایند نظارت، سؤالاتی در مورد خلق و خو و میزان اضطراب شما پرسیده و نمرههایی برای پاسخهای شما ثبت میشود. نمره کل به درمانگر و شما میگوید که آیا دچار افسردگی هستید یا خیر.
درمانگر همچنین سؤالاتی درمورد خلق و خوی شما در یک ماه گذشته میپرسد که شامل احساس بدحالی، افسردگی یا نامیدی و بی انگیزگی برای انجام کارها میشود. ناگفته نماند که انجام این فرایند ثابت کرده است درمان افسردگی در دوران بارداری نتیجه بخش است. البته تشخیص افسردگی و شدت آن تأثیر بهتری در تعیین روند درمان میکند.
نظارت بر علائم افسردگی در دوران حاملگی ممکن است به شناخت بیشتر خودتان از خطرات افسردگی و اضطراب کمک کند. پس اگر متوجه علائم میشوید، تردید نداشته باشید و خجالت نکشید؛ از راهنماییهای ماما یا یک درمانگر بهره مند شوید.
آیا افسردگی مادر در دوران بارداری برای جنین خطر دارد؟
بله، بی اعتنایی به مسئله، مشکلاتی را برای مادر و نوزاد به وجود میآورد. اگر افسردگی به موقع شناسایی و درمان نشود، باعث تغذیه نامناسب، نوشیدن الکل، سیگار و رفتارهای خودکشی میشود که در نهایت منجر به زایمان زودهنگام، تولد نوزاد کم وزن و یک سری مشکلات دیگر میشود. لازم به یادآوری است که مادر آینده افسرده عموماً علاقه و توانایی لازم برای مراقبت از خود و نوزاد درون شکمش را ندارد.
نوزاد متولد شده مادر افسرده ممکن است بچهای کم انرژی، کم توجه با تمایل به معاشرت و مشارکت کمتر در مقایسه با نوزادی با مادر سالم باشد.
سخن ما با شما
دوران بارداری اگرچه سختیها و چالشهای خاص خود را دارد، اما همیشه جزو خاطرات فراموش نشده و لذت بخش هر مادری است که با علاقه و اراده شخصی برای مادر شدن تصمیم گرفته است.
فراموش نکنید که علائم بارداری به خودی خود اسباب بی حوصلگی، کم انگیزگی و ضعف و ناتوانی مادر آینده را فراهم میکنند. بنابراین لازم است از هفته اول بارداری تا زمانیکه نوزاد را در آغوشتان میگذارند، حسابی خودتان، خلق و خو و سایر مسائل مربوط به خود را زیر نظر بگیرید. علائم افسردگی در دوران بارداری شبیه به نشانههای بارداری است.
ناگفته نماند که مشکلات زناشویی، پیشینه افسردگی در خانواده یا خود فرد، تروما، مورد تجاوز واقع شدن و بسیاری از موارد دیگر در تشدید افسردگی تأثیر گذار است. بنابراین به محض بروز این مشکلات یا مشاهده هر نشانهای، حتی خفیف، از ماما کمک بگیرید تا شما را در صورت نیاز به درمانگر معرفی کند.
مهم: ممکن است برای درمان افسردگی، داروهای ضدافسردگی تجویز شود.
منبع: americanpregnancy، mayoclinic
دیدگاهتان را بنویسید