ترشحات سینه و خطرات احتمالی ، دلایل و درمان ترشحات سینه

ترشحات سینه موضوعی شایع و به ندرت خطرناک است. ترشحات پستان در عین حال که‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند علامت هشدار و زنگ خطری برای مشکلات سینه باشد، موضوعی عادی و شایع است. بر اساس تحقیقات انجام شده در این حوزه، 83 درصد زنان در تمامی سنین و در تمامی دوره‌‌‌‌های‌ بارداری، غیر بارداری، یائسگی یا پیش از آن، ترشحات پستانی را تجربه‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌کنند.

ترشحات سینه انواع و دلایل گوناگونی دارد. یکی از دلایل‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند ابتلا به سرطان‌‌‌های‌ پستان باشد. گرچه این موضوع به ندرت رخ‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌دهد اما به هر صورت بهتر است با مشاهده این ترشحات به پزشک مراجعه کنید تا ترشحات از نظر رنگ و قوام بررسی شوند.

علایم ترشحات سینه

ترشحات پستانی انواع گوناگونی دارند و از روی رنگ و قوام‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌توان به علل اصلی و دلایل احتمالی آن پی برد. در اینجا به برخی از آنها اشاره‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌کنیم:

• زمان بندی و شرایط

ترشحات پستانی‌‌، حداقل موارد مرتبط با شایع‌ترین دلایل‌‌، ممکن است در دوره‌‌‌‌های‌ خاصی در زندگی زنان ظاهر شوند. دلایل و علایم این ترشحات بسته به اینکه خانم در دوره پیش از یائسگی یا یائسگی یا در دوران بارداری‌‌، شیردهی یا پس از زایمان به سر‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌برد، متفاوت خواهد بود.

ترشحات ممکن است به صورت خودبخود (ناگهان و بدون نفوذ خارجی) یا فقط با دستکاری پستان مثلا با فشار دادن نوک پستان اتفاق بیافتد.

• غلظت

ترشحات سینه ممکن است کم و شفاف‌‌، کمی غلیظ و شیری‌‌، چرکی و سفید (همراه با عفونت)‌‌، یا بسیار غلیظ، چسبنده و پنیر مانند باشند و حتی سبب انسداد مجاری شیری شوند.

• رنگ

رنگ ترشحات پستانی در تشخیص دلیل آن نقش دارند.

دلایل ترشحات سینه از رنگ آن ها

اینها تنها دلایل احتمالی است و تنها پزشک شما‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند دلایل ترشحات پستانی را تشخیص دهد.

• ترشحات یک طرفه یا دو طرفه پستان

ترشحات پستان ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشند. ترشحات یک طرفه معمولا به دلیل پاپیلومای داخل مجاری داخلی، پاپیلومای خارج رحمی یا حتی سرطان است. ترشحات دو طرفه به دلیل تغییرات هورمونی یا شرایط سیستماتیک نظیر بیماری تیروئید رخ‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌دهد.

• ترشح از نوک پستان یا از چند مجرا

ترشحات پستانی ممکن است تنها از نوک پستان یا از مجاری چند گانه رخ دهد. ترشح از مجاری انفرادی به دلیل تاثیر شرایط محیطی است.

• دیگر علایم

ترشحات پستانی گاه به تنهایی رخ‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌دهد و گاه با علایم دیگری همراه‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود که‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند نشانه بیماری‌‌‌‌های‌ دیگری باشد. مثلا ترشح پستان به همراه تب نشانه عفونت پستان است. ترشح به همراه قطع دوره‌ها نشانه بارداری یا ‌‌هایپرپرولاکتینمی (بالا بودن سطح هورمون پرولاکتیم) است. همراه بودن ترشح با توده‌‌هایی در پستان نشانه سرطان پستان است و ترشح گاه با درد نیز همراه‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود.

دلایل ترشحات سینه

نوک پستان حاوی لوله‌‌هایی برای حمل شیر به خارج است و ترشح از آنها غیر معمول نیست. ترشح از نوک پستان 10 علت احتمالی دارد که به آنها اشاره‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌کنیم:

• بارداری

شروع ترشحات پستانی در دوران بارداری‌‌، هنگامی است که آغوز شروع به جریان‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌‌کند‌‌، و قطعاً پس از زایمان طبیعی است. آغوز‌‌، اولین ترشح غدد پستانی پس از زایمان است و معمولاً به رنگ زرد روشن و رقیق دیده‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود که به تدریج غلیظ و شیری خواهد شد.

• التهاب و تحریک موضعی

گاه لباس یا سینه بند نامناسب‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند سبب تحریک موضعی نوک سینه‌ها شود. تحریک بیش از حد یا حتی ضربه‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند زمینه ساز ترشحات پستانی باشد.

• تغییرات فیبروکیستیک

زنانی که پستان‌‌‌های‌ فیبروکیستیک دارند،‌ قبل از یائسگی – در جایی که بافت پستان سالم، ناهموار و دردناک است – ممکن است قبل از قاعدگی دچار ترشحات پستان شوند. این ترشحات ممکن است به رنگ زرد-سبز یا قهو‌ه‌ای‌ باشد.

• تغییرات هورمونی

تغییرات طبیعی هورمونی‌‌، مانند تغییرات دوران قاعدگی ممکن است باعث ترشحات پستانی شود. در این‌‌‌‌‌‌ میان تغییرات سطح پرولاکتین- در مردان یا زنان- به احتمال زیاد زمینه ساز ترشحات پستانی است.

• داروها

روش‌‌‌های‌ درمانی هورمونی (قرص‌‌‌‌های‌ ضد بارداری) و مصرف دارو‌‌‌های‌ آرام بخش اغلب باعث ترشحات پستانی‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌‌شوند.

• عفونت‌ها

ماستیت یا ورم و التهاب پستان نوعی عفونت پستانی است که با تب‌‌، درد و حساسیت پستانی همراه است و باعث ترشحات چرکی زرد-سبز رنگ‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود.

آبسه نیز نوعی عفونت موضعی است و به ویژه آبسه‌‌‌‌های‌ نوک سینه یا هاله پستان ممکن است منجر به ترشحاتی شود‌‌، که شبیه به ماستیت است‌‌ اما اغلب بوی بد‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌دهد.

• انسداد مجاری شیری

آکتازی مجرا یا انسداد مجاری شیری عارضه‌ای‌ است که بیشتر در خانم‌‌هایی که نزدیک به یائسگی هستند یا بعد از یائسگی دیده‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود. این اتفاق زمانی رخ‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌دهد که مجاری پستان بزرگ شده و با ترشحات غلیظ دچار گرفتگی‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود.

ترشحات‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند به رنگ سبز‌‌، قهو‌ه‌ای ‌، یا حتی سیاه و بسیار غلیظ و پنیر مانند باشد. این ترشحات اغلب با حساسیت و قرمزی نوک پستان همراه است.

این بیماری ممکن است منجر به عفونت باکتریایی ثانویه (ماستیت)‌ یا بازگشت نوک سینه‌ها به سمت داخل (وارونگی نوک سینه) شود و نگرانی در مورد سرطان پستان ایجاد کند. آکتازی مجرا معمولاً به مرور و با استفاده از کیسه آب گرم تسکین‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌‌یابد‌‌، اما گاهی اوقات به درمان جراحی نیاز است.

• گالاکتوره یا هیپرپرولاکتینمی

ترشحات شیری، مشابه آنچه در خانم‌های‌ شیرده دیده‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود، ممکن است در خانم‌‌های غیر شیرده، آقایان یا حتی خردسالان اتفاق بیفتد که اصطلاحا به آن گالاکتوره یا‌‌ هایپرپرولاکتینمی‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌گویند.

علت آن در اکثر موارد افزایش سطح پرولاکتین خون است، هورمونی که از غده هیپوفیز ترشح‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود و در ایجاد پستان و شیردهی دخیل است. در خانم‌ها هیپرپرولاکتینمی اغلب با آمنوره (فقدان قاعدگی) همراه است اما در مردان ترشحات نوک پستان تک علامت است.

برخی از دلایل بالقوه بالا رفتن سطح پرولاکتین شامل موارد زیر‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌شود:

• مصرف برخی داروها

دارو‌های‌ شناخته شده با افزایش سطح پرولاکتین مانند برخی دارو‌های‌ فشار خون بالا، مواد افیونی، برخی دارو‌های‌ ضد افسردگی، مسکن‌‌‌ها‌و برخی دارو‌هایی که برای رفلاکس اسید استفاده‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود.

• مصرف مکمل‌‌های ‌گیاهی مانند شنبلیله، شبدر قرمز، انیسون و رازیانه
• ابتلا به کم کاری تیروئید
• ابتلا به‌‌‌‌‌‌ میکروارنوما هیپوفیز یا رشد خوش خیم غده هیپوفیز در مغز

• پاپیلومای داخل مجرایی

پاپیلومای داخل مجرایی به معنی رشد خوش خیم یک مجراست و بیشتر در زنان یائسه دیده‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود. اغلب باعث ترشحات روشن یا خونریزی‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود و ممکن است توده‌ای روی نوک پستان احساس شود، اما اغلب حساس نیست.

• سرطان پستان

دلیل ترشحات نوک سینه در 7-15٪ از افراد، سرطان پستان است. در حالی که سرطان پستان یکی از دلایل عمده ترشحات پستانی نیست، اما‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌تواند به ویژه هنگامی که فرد بالای 40 سال دارد یا ترشحات با یکی از علایم زیر همراه است، علامت هشدار دهنده اولیه سرطان پستانی باشد که هنوز در مرحله کارسینوم داکتال درجا است:

ترشحات سینه، به عنوان یکی از علائم سرطان پستان

• ترشحات یک طرفه است و به صورت خودبخود رخ‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌دهد
• ترشحات خونی
• ترشحات فقط از یک مجرای شبکه‌ای از شاخه‌‌های ‌درخت مانند شکل‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌گیرد که در نوک پستان همگرا‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شوند
• همراه بودن علائم دیگر سرطان پستان مانند تغییرات پوستی (کمرنگ یا جمع شدن)، وارونگی نوک سینه، وجود توده در سینه و …

سرطان پستان در مردان

زنان و مردان هر دو‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌توانند به سرطان پستان مبتلا شوند اما سرطان پستان در مردان اغلب کمتر مورد توجه قرار گرفته و تحقیقات کمی در مورد علل ترشحات در سینه مردان انجام شده است. مطالعه‌ای در سال 2009 نشان داد که ترشحات نوک پستان در 57٪ موارد در مردان با سرطان پستان همراه است. مانند زنان، ترشحات نوک سینه در مردان نشانه هشدار دهنده ابتلا به سرطان است. توجه این نکته حائز اهمیت است زیرا سرطان پستان در مردان اغلب در مراحل پیشرفته بیماری و نسبت به زنان در مراحلی که درمان آن سخت‌تر است، تشخیص داده‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود.

• بیماری پاژه پستان

بیماری پاژه پستان نوعی سرطان شایع پستان است که فقط 1-4٪ موارد را شامل‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود. در این بیماری علاوه بر ترشحات نوک پستان که غالباً خونین است، شاهد علایم دیگری نظیر حساسیت یا سوزش نوک پستان و قرمزی آن و پوسته پوسته شدن هستیم. برای تشخیص به بیوپسی نوک پستان نیاز است.

• در نوزادان

مقادیر کم ترشحات پستانی شفاف و شیری همراه با تورم پستان یا وجود یک توده کوچک روی سینه در نوزادان بسیار متداول است و مربوط به هورمون‌های‌ باقی مانده از دوران بارداری است. بعداً در شیرخوارگی، ترشحات خونین ممکن است رخ دهد، که معمولاً به دلیل اتساع مجرای پستان است.

تشخیص

تشخیص پزشک به سن و دیگر علائم و یافته‌‌های ‌مربوط به معاینه بدنی بستگی دارد. برای تشخیص بیماری از آزمایشات زیر کمک گرفته‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌شود:

– سیتولوژی یا سلول شناسی

نمونه‌ای از ترشحات ممکن است در آزمایشگاه زیر‌‌‌‌‌‌ میکروسکوپ برای مشاهده سلول‌های‌ موجود ارزیابی شود.

– آزمایش خون

سطح ترشح پرولاکتین، در صورت ترشح شیری در خانمی كه باردار نیست یا قبلا باردار نشده است صورت‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌گیرد. ممکن است همزمان آزمایش تیروئید (TSH) نیز انجام شود.

– تصویربرداری

سونوگرافی روشی معمول برای تشخیص ناهنجاری‌ها ‌در ناحیه پشت نوک پستان و آئولا یا همتن هاله نوک سینه است.

– داکتوگرام

آزمایشی شامل تزریق رنگ برای ارزیابی مجاری شیر است. اگرچه انجام این آزمایش در برخی موارد مفید است، این ابزار و همچنین ابزار‌های‌ غربالگری مانند لاواژ مجرای داکتوس و داکتوسکوپی در همه جا در دسترس نیست.

– ام آر آی

اگر سطح پرولاکتین بدون دلیل مشخصی بالا رود، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی مغز (MRI) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) انجام‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌شود تا تومور خوش خیم غده هیپوفیز یا‌‌‌‌‌‌ میکرونونوما هیپوفیز تشخیص داده شود.

-بیوپسی پستان

برای ارزیابی توده در نزدیکی نوک پستان مخصوصا در صورت مشکوک بودن به بیماری پاژه پستان بیوپسی انجام‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌شود

درمان‌ها

گزینه‌‌های ‌درمانی برای ترشحات نوک پستان به علت اصلی آن بستگی دارد

• عفونت‌ها ‌معمولاً با آنتی بیوتیک‌‌‌ها درمان‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شوند، اگر آبسه وجود داشته باشد، چرک درون آن باید کشیده شود.
• برای بیماری فیبروکیستیک، آسپیراسیون کیست پستان ممکن است مشکل را برطرف کند.
• در صورت علائم، پاپیلومای داخل مجاری اغلب با جراحی برداشته‌‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌‌شود
• اکتازی مجرای پستان معمولاً نیازی به درمان ندارد،‌‌‌‌‌‌ می‌‌‌توان از کیسه آب گرم تا زمانی که بیماری خود به خود درمان شود برای تسکین درد کمک گرفت.
• گزینه‌‌های ‌درمانی سرطان پستان شامل جراحی ،شیمی درمانی و پرتونگاری است.