رکتوم قسمت پایینی روده بزرگ است و تا سوراخ مقعد ادامه دارد. جراحت، بیماری و عفونت هایی که سوراخ مقعد و رکتوم را درگیر میکنند، میتوانند منجر به درد مقعد و سایر مشکلات مقعد شوند.
سرنخهای زیادی میتوانند به پزشکان کمک کنند علت درد مقعد را شناسایی کنند. برای مثال، تعیین زمانی که درد احساس میشود – مثلاً هنگام نشستن یا حرکت روده ها – و شناسایی هرگونه نشانه دیگر میتواند به تشخیص علت آن کمک کند.
دیگر نشانه های رایج عبارتند از:
- خارش
- گزش
- خونریزی
- دل درد
درد مقعد علل زیادی دارد که ممکن است جزئی یا بسیار مهم باشند. از آنجایی که درد ناحیه مقعد عوامل بسیاری دارد تشخیص درست آن بسیار مهم است.
علل درد مقعد عبارتند از:
هموروئید
علل احتمالی درد مقعد عبارتند از:
- هموروئید
- اسپاسم عضلات
- و فشار مدفوع
هموروئید رگ های خونی اطراف مقعد هستند که ورم کرده اند و ممکن است داخل یا بیرون رکتوم رشد کند.هموروئید ها علل اصلی درد مقعد هستند، به ویژه اگر داخل رکتوم رشد کنند.
با توجه به آمار سازمان بین المللی بیماری های کلیوی، گوارشی و دیابت حدود ۵۰ درصد از بزرگسالان در سنین بالاتر از ۵۰ سال هموروئید خواهند داشت.
سوراخ مقعد معمولاً هنگامی متورم میشود که فرد در حرکات روده دچار مشکل شده و زور می زند. همچنین فشار زایمان میتواند خطر بروز هموروئید در فرد را بالا ببرد.
هموروئید ها علاوه بر درد مقعد ممکن است علائم دیگری هم داشته باشند که عبارتند از:
- التهاب اطراف سوراخ مقعد
- خارش
- سوزش
شقاق مقعد
شقاق مقعد یک بریدگی یا شیاف کوچک در پوست اطراف دهانه مقعد است. این فشارها معمولاً در نتیجه کشیده شدن بافت اطراف دهانه رکتوم ایجاد می شوند. شقاق مقعد نیز مانند هموروئید در نتیجه فشار زایمان یا فشار هنگام دفع مدفوع ایجاد می شود.
دیگر علائم شقاق مقعدی عبارتند از:
- سوزش
- افزایش درد مقعد حین حرکت روده ها
- وجود خون در مدفوع
گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات
مانند تمامی عضلات، عضلات اطراف رکتوم نیز ممکن است دچار گرفتگی شوند و چنین دردی را ایجاد کنند. گرفتگی عضلات مقعد ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. گرفتگی های کوتاه مدت عضلات مقعد پروکتالژیا فوگاکس نامیده می شوند.
عوامل خاصی می توانند سبب گرفتگی عضلات شوند؛ برای مثال حرکت روده ها، رابطه جنسی یا یبوست. همچنین ممکن است این گرفتگی ها علت خاصی نداشته باشند.
طبق نتایج برخی از پژوهش‌ها، پروکتالژیا در بیش از ۱۸ درصد جمعیت جهان رخ داده و رایج است. پروکتالژیا اغلب اوقات در بزرگسالان و در سنین ۳۰ تا ۶۰ سال رخ داده و بیشتر در زنان رایج است.
سندروم لواتور آنی نوعی پروکتالژیا فوگاکس است و شامل اسپاسم یا درد مقعد می شود که ممکن است تا ۲۰ دقیقه هم طول بکشد.
دیگر نشانه های اسپاسم مقعد عبارتند از:
- درد ناگهانی مقعد
- افزایش درد هنگام نشستن
مدفوع فشرده
منظور از مدفوع فشرده، مدفوعی است که در رکتوم گیر کرده است. یبوست مزمن علت فشردگی مدفوع و به تبع آن درد مقعد است.
دیگر نشانه‌های فشردگی مدفوع عبارتند از:
- دل درد
- حالت تهوع
- نفخ
بیماری های روده
بیماری های روده می تواند سبب دل درد، اسهال و کاهش اشتها و درد مقعد شود. برخی بیماریهای خاص روده میتوانند سبب عفونت بخش‌های مختلف روده از جمله رکتوم شوند.
با توجه به آمار مرکز پیشگیری و کنترل بیماری ها، هم کولیت اولسراتیو و هم بیماری های مزمن میتوانند سبب احساس درد در بخش پایانی روده شوند.
دیگر علائم این بیماری های روده عبارتند از:
- دل درد
- اسهال
- کاهش اشتها
- وجود خون در مدفوع
بیماری های مقاربتی
بیماریهای مقاربتی نیز میتوانند از ناحیه تناسلی به مقعد رسیده و سبب احساس درد شوند. هر چند که این بیماری ها به اندازه دیگر عوامل در درد مقعد نقش ندارند.
انواع بیماری های مقاربتی که میتوانند گسترش یابند و باعث ایجاد درد مقعد شوند؛ عبارتند از:
- تبخال تناسلی
- کلامیدیا
- ویروس پاپیلوم انسانی
دیگر علائم درگیر شدن رکتوم در بیماری های مقاربتی عبارتند از:
- خارش
- ترشحات مقعدی
- سوزش
- خونریزی
افتادگی رکتوم
افتادگی رکتوم زمانی رخ می دهد که یک بخش یا تمامی رکتوم از دهانه مقعد بیرون بزند و می تواند موجب درد مقعد شود. این بیماری رایج نیست و دلیل آن هم مشخص نیست. با این حال حدود ۶۷ درصد افرادی که افتادگی رکتوم را تجربه می کنند، یبوست طولانی مدت داشته اند. این بیماری در زنان بالای ۵۰ سال رایج‌تر است.
دیگر علائم افتادگی رکتوم عبارتند از:
- ورم ناحیه بیرونی سوراخ مقعد
- بی اختیاری مدفوع
- احساس درد هنگام حرکت روده ها
رابطه مقعدی
پوست اطراف رکتوم بسیار حساس است. سایش ناشی از رابطه جنسی در دهانه مقعد می تواند سبب ایجاد شقاق، حساسیت، التهاب یا خونریزی شود. علت آن این است که مجرای مقعد روان کننده ترشح نمی کند.
رابطه مقعدی معمولاً بی خطر است. اگر فرد حین رابطه مقعدی یا پس از آن احساس درد داشته باشد، می تواند با استفاده از تحریک جنسی و استفاده از مقدار زیادی لوبریکانت از این درد پیشگیری کند.
آبسه رکتوم
آبسه رکتوم یک بیماری چرکی است که در غدد یا حفره های رکتوم یا سوراخ مقعد تشکیل می شود. ممکن است باکتری ها وارد این حفره ها شده و سبب ایجاد عفونت شوند.
دیگر علائم آبسه مقعد عبارتند از:
- احساس درد هنگام دفع ادرار
- تب
- ورم ناحیه رکتوم
التهاب دیواره رکتوم
التهاب دیواره رکتوم معمولاً در نتیجه بیماری روده است. علاوه بر احساس ناراحتی در رکتوم و درد مقعد ، دیگر علائم التهاب دیواره رکتوم عبارتند از:
- خونریزی رکتوم
- اسهال
- احساس فشردگی در رکتوم
سرطان
سرطان رکتوم در مقعد نیز میتواند عامل احساس درد مقعد باشد. با این حال در بیشتر موارد درد مقعد ناشی از سرطان نیست. با این وجود، بهتر است دیگر علائم سرطان را بشناسیم که عبارتند از:
- تغییر عملکرد روده ها
- درد مقعد که بیشتر شده و رفع نمی شود
- وجود خون در مدفوع
- کاهش وزن ناخواسته
رفع درد مقعد
رفع درد مقعد
شیوه درمان این مشکل معمولاً به علت ایجاد کننده آن بستگی دارد. برای مثال درمان فشردگی مدفوع ممکن است شامل داروهایی باشد که به دفع مدفوع جمع شده کمک میکند. درمان بیماری های مقاربتی نیز معمولاً با استفاده از دارو صورت می گیرد. برای رفع درد مقعد کلی می توان موارد زیر را امتحان کرد:
- حمام نشسته یا نشستن در آب گرم به مدت ۱۵ الی ۲۰ دقیقه
- استفاده از بی حس کننده های موضعی
- مصرف رژیم غذایی سرشار از فیبر و نوشیدن مقدار زیادی آب برای جلوگیری از یبوست و فشار هنگام حرکت روده ها
- مصرف ملین هایی که حرکت روده ها را آسانتر و بدون درد می کنند
- نشستن روی کوسن هایی که میتوانند فشار وارده به رکتوم را کاهش دهند
- مصرف آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های باکتریایی
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر این مشکل بیش از چند روز طول کشید، باید به پزشک مراجعه کنید. درد مقعد معمولاً سریعاً و بدون نیاز به مراجعه به پزشک رفع می شود. با این حال در شرایط زیر لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- احساس درد بیش از چند روز طول بکشد
- درد شدید تر شده و به دیگر اعضای بدن سرایت کند
- تب داشته باشید
- خونریزی مقعد ادامه داشته باشد
- در دهانه مقعد برامدگی وجود داشته باشد
- دهانه مقعد آسیب دیده باشد
خلاصه
این درد ممکن است کوتاه مدت بوده و معمولاً نشانه بیماری جدی نیست به خصوص اگر تنها هر از چند گاهی رخ دهد. با این حال برخی مواقع این درد نشان دهنده مشکلات جدی تر مانند التهاب روده بیماری یا بیماری های مقاربتی است.
اگرچه در بیشتر موارد درد مقعد با استفاده از درمان های خانگی درمان می شود اما در برخی موارد لازم است به پزشک مراجعه کنید. برای مثال هنگامی که درد بیشتر شده و رفع نشود. هر فردی که درد مقعد داشته و در مورد آن نگران است باید به پزشک مراجعه کند.
سلام خسته نباشید شرمنده ببخشید من هجده سال دارم و از بچگی مقداری یبوست داشتم . حالا مدتیست که هنگام پریود شدن در مقعد خود درد و بطور ناگهانی تیرکشیدگی دردناک احساس میکنم و نمیدانم دلیلش چیست 😭😭میشه راهنمایی کنید 😭🙏