بارداری در ماه رمضان: از اصول پزشکی تا احکام

کم کم در حال نزدیک شدن به ماه رمضان هستیم و یکی از سوالات رایج کاربران مینت، به بارداری در ماه رمضان و نکات بارداری در این رابطه تبدیل شده است. در این مقاله سعی داریم در رابطه با اصول پزشکی زنان باردار در ماه رمضان و احکام اقدام به بارداری در ماه رمضان صحبت کنیم. با ما همرا باشید:

آیا زنان باردار در ماه رمضان باید روزه بگیرند؟

اسلام به زنان باردار و زنانی که دوره شیردهی را می گذرانند، این اجازه را داده است که در صورتیکه فکر می کنند چنانچه روزه بگیرند؛ به خود و بچه آسیب میرسانند، روزه نگیرند.

روزه های قضا بعدا باید ادا شود و درصورتیکه نتوانند قضای آن را ادا کنند، باید کفاره آن را بپردازند. اما با این حال، تعدادی از بانوان باردار تصمیم به روزه داری در ماه رمضان می گیرند. این انتخاب کاملا به خودتان بستگی دارد و با توجه به شرایط و اینکه در چه مرحله ای از بارداری قرار دارید می توانید انتخاب کنید.

اما اگر باردار هستید و تصمیم به روزه داری در ماه رمضان گرفته اید، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا با توجه به شرایط، خطرات و ریسک های روزه داری برایتان مشخص شود تا بتوانید در صورت امکان روزه بگیرید. همچنین این نکته مهم است که آیا ماه رمضان در روزهای بلند سال قرار گرفته یا در زمستان. که این نکته در تصمیم گیریتان بسیار مهم است.

اقدام به بارداری در ماه رمضان از نظر اسلام، چه حکمی دارد؟

در مقالات قبلی در رابطه با احکام لکه بینی و قاعدگی در ماه رمضان و همچنین نزدیکی در ماه رمضان صحبت کردیم. همانطور که اشاره کردیم، نزدیکی کامل در حین روزه داری، حرام است و سبب باطل شدن روزه می شود. اما اگر پس از افطار نزدیکی داشته باشید و اقدام به بارداری نمایید، از نظر دینی مشکلی نخواهد داشت، اما توجه کنید که قبل از طلوع آفتاب، حتما غسل جنابت را به جا آوردید و گرنه روزه بعدییتان مورد قبول نیست.

اما از نظر پزشکی نیز اقدام به بارداری در ماه رمضان، پس از افطار، به دلیل اینکه کمبود مواد غذایی در هنگام افطار جبران شده است، باز هم مشکلی نخواهد داشت و می توانید اقدام کنید.

آیا روزه گرفتن در هنگام بارداری، سالم است؟

روزه داری زن باردار در ماه رمضان

تحقیقات در رابطه با این مورد همچنان ادامه دارد و نظرات متفاوت است. اما بیشتر پزشکان معتقدند که روزه گرفتن هنگام بارداری، فکر خوبی نیست. شواهدی وجود دارد که زنان بارداری که در ماه رمضان روزه گرفته اند، جفت کوچکتری داشته یا نوزاد آن ها حین تولد، وزن کمتری نسبت به حالت عادی داشته است.

همچنین روزه داری ریسک کم آب شدن بدن را بالا می برد، به خصوص اگر که رمضان در تابستان قرار گرفته باشد و اینکه نکته ممکن است بر عملکرد کلیه ها و مقدار مایع اطراف جنینتان تاثیر بگذارد.

اگرچه مطالعات دیگر انجام شده، تفاوتی را بین نوزاد متولد شده از مادری که در ماه رمضان روزه گرفته، نسبت به مادری که در ماه رمضان روزه نگرفته است را، نشان نمی دهد.

تاثیر روزه داری در ماه رمضان به حال عمومی مادر، مرحله بارداری و کوتاه یا بلند بودن روز، بستگی دارد. اما به نظر می رسد، مطالعات بیشتری لازم است تا تاثیرات بارداری در ماه رمضان، روشن تر شود.

اگر تصمیم به روزه داری گرفتم، آیا نکاتی وجود دارد که بتوانم بهتر بارداری در ماه رمضان را مدیریت کنم؟!

بارداری زمانی است که فرزندتان به مواد مغذی و مایعات فراوانی نیاز دارد. پس اگر باردار هستید و تصمیم به روزه داری گرفتید، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا تمهیدات لازم را تدارک ببیند. اما باز هم اگر تصمیم به روزه داری گرفتید، نباید در همه روز های ماه رمضان روزه بگیرید، چند روز محدود را انتخاب کنید و سایر روزها را به خود استراحت دهید. این نکته باعث می شود تا بتوانید بارداری در ماه رمضان را بهتر مدیریت کنید.

نکته دیگر این است که اگر روزه می گیرید، بی آبی تهدید بزرگی برایتان است. احساس تشنگی شدید یا رنگ تیره ادرار، از علائم اولیه کم آبی بدن است. سایر علائم عبارتند از:

• گیجی
• سردرد
• خستگی
• خشکی دهان
• دفع ادرار کم (کم تر از 3 یا 4 بار در روز)

تغذیه مناسب

اگر احساس گیجی، ضعف یا خستگی داشتید، باید روزه خود را بشکنید و مقداری نوشیدنی شیرین را برای جبران قند و کم آبی بدن بنوشید. همچنان انتخاب میان وعده ای نمکی، جهت جبران نمک از دست رفته، مناسب به نظر می رسد. اگر حالتان بهتر نشد، حتما به پزشک مراجعه کنید.

تغذیه بارداری در ماه رمضان

چندان پیچیده اش نکنید، درست همان رژیم بارداری که ماما برایتان در نظر گرفته برای روزه داری هم مناسب است. این برنامه غذایی شامل مواد زیر می شود:

• ● مواد غذایی سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی (ریزمغذی ها) مثل آهن و کلسیم
• ● مواد غذایی که مصرف انرژی آن مدت بیشتری طول میکشد مثل انواع غلات، حبوبات و دانه های گیاهی، آجیل بدون نمک و نان سبوس دار
• ● غذاهای سرشار از پروتئین مثل انواع گوشت، حبوبات و تخم مرغ ها

البته ناگفته نماند که در این دوران علاوه بر بارداری به دلیل روزه دار بودن باید آب کافی به بدن برسانید و همچنین مایعات کافی بنوشید. این نکته را هم در وعده سحری و هم در وعده افطاری باید رعایت کنید تا خطر کم آبی بدن کمتر شود.

موارد خودداری که باید رعایت کنید:

♦♦ نوشیدنی های دارای کافئین مثل انواع قهوه و چای را فراموش کنید. این مایعات باعث تکرر ادرار و دفع آب بیشتر می شوند.

♦♦ مواد غذایی که هضم آنها سخت است.

♦♦ غذاهای اسیدی یا دارای چربی زیاد که باعث سوزش سردل شما می شود.

♦♦ شیرینی ها و نوشیدنی های خیلی شیرین؛ این دسته از خوراکی ها انرژی بسیار زیادی در بدن تأمین میکنند و شما نمیتوانید این حجم از انرژی را مصرف کنید.

و در پایان هرگونه غذایی که مخصوصا برای دوران بارداری شما مناسب نباشد.

توصیه های بیشتر که لازم است به خاطر بسپارید

◄ به دلیل اینکه سطح انرژی شما طبیعتا پایین می آید، بهترین کار استراحت کافی در فضایی آرام است.

◄ درصورتیکه در سه ماهه سوم بارداری هستید و قصد روزه گرفتن دارید باید کاملا مراقب باشید. چون در این بازه زمانی بدن شما به بیشترین میزان کالری یعنی 200 کیلوکالری انرژی نیاز دارد.

◄ مراقب نشانه های کم آبی مثل ادرار تیره رنگ، سرگیجه یا ضعف و سردرد باشید.

◄ از خوردن مکمل های تقویتی بارداری خود مخصوصا فولیک اسید و ویتامین D غافل نشوید.

در صورت بروز نشانه های نگران کننده یا غیرعادی حتما با ماما تماس بگیرید.

نتیجه مطالعات پزشکی درمورد روزه در دوران بارداری

مطالعات اخیر درمورد روزه داری و بارداری نشان می دهد که این فریضه دینی تأثیری بر سلامت جنین نمی گذارد. البته برخی از مادران آینده ممکن است دچار کم آبی یا افت انرژی شوند. نتیجه بررسی ها را فهرست وار در ادامه میخوانیم:

• روزه گرفتن باعث زایمان زودرس نمیشود.
• روزه گرفتن باعث زایمان نوزاد کم وزن نمی شود.

ممکن است علاوه بر روزه، افت انرژی بیشتری داشته باشید چون به مقدار کافی غذا و آب به بدن نمی رسانید.

• روزه در سه ماهه دوم بارداری ممکن است خطر ابتلا به دیابت بارداری را کاهش بدهد و جلوی افزایش وزن شما را بگیرد.

اینکه بدن شما چگونه با روزه گرفتن کنار بیاید به موارد زیر بستگی دارد:

♦ سلامت عمومی شما پیش از اقدام به بارداری

♦ در کدام دوره بارداری قرار دارید؟

♦ مدت زمان روزه داری شما در طول روز که بین یازده تا هجده ساعت میتواند متغیر باشد.

♦ ماه روزه در کدام فصل سال است؟

توجه داشته باشید که روزه در فصل تابستان کمی سخت تر است از روزه گرفتن در فصل سرد، چون روزها طولانی تر و دما، بالاتر است.

علائم هشدار در روزهای روزه گرفتن که باید جدی بگیرید

درصورتیکه روزه میگیرید و یکی از علائم زیر را تجربه میکنید لازم است فورا با ماما تماس بگیرید:

• وزن مناسبی ندارید یا دچار کاهش وزن شده اید که هردو وضعیت برای نوزاد خطرناک است. البته ممکن است در جلسات اول معاینه بارداری وزن نگیرید پس بهتر است با شروع بارداری خود، منظم وزنتان را در خانه چک کنید.
• خیلی زیاد تشنه می شوید و درعوض خیلی به ندرت ادرار میکنید یا اینکه ادرار تیره رنگ دارید. این وضعیت نشانه ای از کم آبی است و باید برای مطمئن شدن از اینکه دچار عفونت های ادراری نشده اید، حتما با پزشک صحبت کنید.
• احساس سرگیجه، از حال رفتن، ضعف، گیجی یا خستگی دارید حتی پس از اینکه استراحت میکنید. لازم است فورا روزه خود را با مایع سرم و یک خوردنی نمکی بشکنید و به پزشک مراجعه کنید.

سخن ما با شما

بنابر مطالعات انجام شده، روزه گرفتن در سه ماهه دوم بارداری خطر دیابت بارداری و افزایش وزن در این دوره را کاهش می دهد. بنابراین شما میتوانید در این دوران به شرط مراقبت های بیشتر و مخصوصا نوشیدن آب کافی، هم بارداری امنی داشتی باشید و هم روزه بگیرید.

برای اینکه روزه داری برای شما سخت نباشد، از خوردن خوراکی های بیش از حد شیرین، مواد غذایی خیلی چرب، فست فود خودداری و طبق رژیم بارداری خود عمل کنید. درواقع مصرف مقدار زیادی میوه و سبزیجات در کنار گوشت و لبنیات کمک میکند هم بارداری سالمی داشته باشید و هم بتوانید این فریضه دینی خود را به درستی انجام دهید.

منبع: tommys، babycentre