تلقیح داخل رحمی یا همان آی یو آی Intrauterine insemination (IUI)، یکی از درمان های ناباروری زنان است که اسپرم ها به داخل رحم فرستاده می شود تا تلقیح انجام شود.
در زمان اقدام به بارداری طبیعی، اسپرم از داخل واژن به سمت رحم و بالای لوله های فالوپ حرکت میکند. در آی یو آی ، اسپرم ها شسته (حذف هرگونه ناخالصی از اسپرم) و غلیظ می شوند، همچنین به طور مستقیم به داخل رحم هدایت شده و در نزدیکی تخمک قرار داده میشوند.
این فرآیند احتمال بارداری را در زوجینی که در بارداری طبیعی به مشکل خورده‌اند، افزایش می دهد.
چه کسانی به آی یو آی نیاز دارند؟
آی یو آی یکی از درمان های ناباروری است که نسبت به روش های مشابه مانند آی وی اف دردسر کمتری داشته و ارزان تر نیز تمام می شود. در برخی از موارد معمولا زوجین با آی یو آی شروع می کنند و اگر از آن پاسخی نگرفتند به سراغ آی وی اف می روند.
درصد موفقیت آی یو آی
اینکه زن و شوهر بتوانند وارد دوره بارداری شوند به فاکتورهای زیادی بستگی دارد. وقتی روش IUI را انتخاب میکنید درواقع به دلایل زیر این تصمیم را گرفته اید:
◄ اسپرم اهدایی- برخی از زنان هستند که مایل اند از اسپرم اهدایی برای باردار شدن استفاده کنند بنابراین این روش یکی از شایع ترین روش ها در بارداری برای زوج است. بنابر آن، اسپرم مرد از آزمایشگاه معتبر دریافت و در مرحله بعد برای لقاح درون رحمی، یخ زدایی میشود.
◄ ناباروری بدون دلیل- اولین روش انتخابی برای درمان ناباروری غیرقابل توضیح، IUI است که با داروهای تحری تخمدان انجام می شود.
◄ ناباروری ناشی از اندومتریوز- اولین درمان مرتبط با اندومتریوز استفاده از داروها برای حفظ کیفیت تخمک با استفاده از آی. یو.آی است.
◄ ناباروری خفیف مرد- در ارزیابی مایع منی همسر که اولین گام ها در بررسی ناباروری است، ممکن است غلظت اسپرم کمتر از عدد میانگین و شامل کم تحرکی اسپرم یا تشخیص ناهنجاری در اندازه و ساختار آن باشد. IUI قدرت غلبه بر برخی از این مشکلات را دارد چون اسپرم را برای مرحله تفکیک نمونه های پرتحرک و جداسازی نمونه های عادی از کم کیفیت آماده میکند.
◄ ناباروری با فاکتور دهانه رحم- دهانه رحم که بخش پایینی رحم است در واقع دهانه ورودی واژن به رحم به شمار می رود. موکوس، ماده مخاطی تولید شده در این نقطه که در زمان تخمک گذاری تولید می شود، محیط مناسبی را برای حرکت اسپرم از واژن به لوله های فالوپ فراهم میکند.
ناگفته نماند درصورتیکه این ماده مخاطی بیش از حد ضخیم باشد ممکن است مانع سفر اسپرم به سمت تخمک شود. حتی دهانه رحم میتواند مانع رسیدن اسپرم به تخمک شود. خوب است بدانید که وجود زخم، مثل موارد ناشی از نمونه برداری از رحم یا جراحی های دیگر زمینه ضخیم تر شدن ماده مخاطی دهانه رحم را فراهم میکند.
IUI مثل یک گذرگاه در دهانه رحم عمل میکند و اسپرم را مستقیما به سمت رحم میفرستد. همچنین تعداد اسپرم های موجود برای دیدار با تخمک چشم انتظار را بیشتر میکند.
◄ ناباروری با فاکتور تخمک گذاری- درصورتیکه ناباروری ناشی از ضعف عملکرد تخمدان ها باشد، فقدان تخمک گذاری یا کم بودن تعداد تخمک های زن، از این روش باروری استفاده می شود.
◄ حساسیت به مایع منی– باتوجه به اینکه این مورد، نادر است ولی حساسیت به پروتئین موجود در مایع منی هم باعث ناباروری می شود. خوب است بدانید که انزال و ورود مایع منی به واژن باعث حساسیت هایی مثل قرمزی، التهاب همراه با سوزش و تورم می شود که این وضعیت با تماس منی با پوست و دیواره واژن اتفاق می افتد. از آنجاییکه استفاده از کاندوم جلوی بارداری را میگیرد، گزینه ای نیست که بتوان در چنین شرایطی انتخاب کرد.
بااین اوصاف، اگر حساسیت شدیدی به منی داشته باشید، ای.یو.آی مؤثر است چون بسیاری از پروتئین های موجود در منی پیش از تزریق محلول اسپرم، برداشت می شود.
آی یو آی در موارد زیر موثر نیست:
- زنی که اندومتریوز شدید دارد.
- زنی که جفت لوله های فالوپ را در آورده است یا هر دوی آنها مسدود است.
- زنانی که بیماریهای شدید لوله های فالوپ دارند.
- زنانی که بیماری های التهابی لگنی متعددی را داشته اند.
- مردانی که هیچ گونه اسپرمی ندارند.
در این مواقع این فرایند پیشنهاد نمی شود و سایر درمان‌ها مانند ivf می تواند کمک کننده باشد. برای سایر روش‌های درمان ناباروری باید با پزشک خود صحبت کنید.
هنگامی که آی یو آی را انجام می دهید چه انتظاری باید داشته باشید؟
آی یو آی معمولاً فرایندی بدون درد و کم دردسر است. اگر این فرایند در سیکل طبیعی یک زن انجام شود معمولا به هیچ درمانی پس از آن نیاز نیست. زنانی که به طور طبیعی تخمک گذاری می کنند و معمولاً مشکل از سمت مرد است با این روش به راحتی باردار میشوند.
آی یو آی ممکن است به همراه تحریک تخمدان باشد. داروهایی مانند کلومیفن سیترات و هورمون HCG و همچنین هورمون FSH ممکن است برای تحریک تخمدان ها و آزاد سازی تخمک های بالغ، استفاده شوند. تخمک گذاری با بیش از یک تخمک، معمولا شانس بارداری را افزایش می دهد.
هنگامیکه تصمیم گرفته شد که این فرایند درمان مناسبی برای شما است، موارد زیر انجام خواهد شد:
- ممکن است در زمان قاعدگی خود آزمایش هایی را در رابطه با ساختار خون، اولتراسوند و داروهایی را که باید مصرف کنید، انجام دهید.
- اگر داروها تجویز شوند، معمولاً آنها را باید در روزهای ابتدایی دوران قاعدگی شروع به مصرف کنید.
- یک هفته پس از مصرف داروها باید یک آزمایش اولتراسوند و آزمایش خون دیگری را انجام دهید.
- بنابر جواب آزمایش ها، پزشک زمان تخمک گذاری را تشخیص میدهد و شما و همسرتان باید به کلینیک مراجعه کنید. این فرآیند معمولا ۱۰ تا ۱۶ روز پس از شروع مصرف داروها صورت می گیرد.
- در این زمان همسرتان باید نمونه ای از اسپرم های خود را داشته باشد.
- اسپرم بلافاصله در داخل آزمایشگاه شسته می شود. در این فرایند مایعات دیگر اسپرم از آن کاملا حذف شده، کاملاً تغلیظ می شود و آماده است که وارد رحم شود.
فرایند آی یو آی معمولا بدون درد است و هیچ گونه عوارضی ندارد.
نحوه انجام آی یو آی
- زمانی که اسپرم می خواهد تزریق شود باید روی تخت تست دراز بکشید ( همان حالتی که در آزمایش پاپ اسمیر انجام میدهید) تا پزشک بتواند واژن را باز کند و داخل رحم را ببیند.
- اسپرم از داخل رحم رد میشود و به وسیله لوله نازک درازی در رحم جایگذاری می شود.
- پس از این فرآیند، به مدت ۱۰ تا ۳۰ دقیقه همچنان روی تخت دراز می کشید تا فرآیند کامل شود.
- اکثر بانوان در این فرایند احساس ناراحتی را تجربه نمی کنند، اما برخی نیز ممکن است دردهای شکمی خفیفی یا خونریزی های واژینالی را تجربه کنند.
- برخی از بیماران نیز همین فرآیند را روز بعد نیز تکرار میکنند.
- برای برخی نیز پروژسترون تجویز می شود تا در مراحل اولیه بارداری آن را مصرف کنند.
- پس از انجام فرآیند آی یو آی ، دو هفته پس از آن باید تست بارداری بدهید.
خطرات و ریسک ها
هنگام انجام آی یو آی ریسک کمی از عفونت وجود دارد. اما معمولاً پزشکان از تجهیزات استرلیزه استفاده می کنند تا احتمال عفونت به کمترین مقدار خود برسد.
اگر برای تحریک تخمدان از دارو استفاده شود، احتمال چند قلو زایی نیز وجود دارد. چرا که مصرف این داروها باعث میشود تخمک های بیشتری در یک زمان آزاد شده به همین دلیل احتمال چندقلوزایی را افزایش می دهند.
پزشک باید مقدار این تخمک ها را متعادل کند و همزمان با آن ها تست خون و التراسوند را انجام دهد تا از آزادسازی بیش از حد تخمک ها در یک زمان جلوگیری کند.
در برخی از موارد نیز تخمدانها به این داروها پاسخ بیش از حدی میدهند و در شرایطی به نام سندروم تخمدان تحریک پذیر قرار می گیرید.
در این شرایط تعداد زیادی از تخمک های بالغ شده آزاد می شوند که در نهایت تخمدان را بزرگ میکنند، مایعات شکمی افزایش پیدا می کنند و دل درد هایی را نیز تجربه خواهید کرد. در بعضی از مواقع سندروم تخمدان تحریک پذیر می تواند مقدار آب سینه و شکم را افزایش دهد و ریسک بیماری های کلیه و لخته خون را افزایش می دهد.
درصد موفقیت چقدر است؟
هر کدام از زوجین ممکن است پاسخ متفاوتی را به آی یو آی بدهند. به همین دلیل پیش بینی درصد موفقیت این فرایند مقداری مشکل است. عواملی که در نتیجه موفقیت این فرایند تاثیر گذار هستند عبارتند از:
- سن
- دلیل ناباروری طبیعی
- داروهای باروری مصرف شده
- و سایر مشکلات باروری
درصد موفقیت آی یو آی، کاملا به دلایل ناباروری بستگی دارد. درصد موفقیت این فراید در زنان بالای 40 سال افت می کند و همچنین این درصد در زنانی که پس از 3 دوره انجام آی یو آی هنوز باردار نشده اند نیز افت می کند.
هزینه
هزینه انجام این فراید، نسبت به آی وی اف، بسیار به صرفه تر است و میانگین هزینه آن نسبت به مناطق مختلف کشور، حدود دو میلیون تومان است.
انجام فرایند تزریق IUI
بعد از دراز کشیدن روی تخت آزمایش، باید هردو پا را روی گیره ها قرار بدهید. پزشک دستگاه اسپکلوم را وارد واژن میکند، دقیقا شبیه وارد کردن همین وسیله برای نمونه برداری تست پاپ اسمیر، و مراحل بعدی به ترتیب شامل موارد زیر می شود:
- اتصال آمپول (ویال) حاوی نمونه اسپرم سالم به یک لوله بلند، نازک و منعطف
- ورود لوله به واژن تا دهانه رحم و رحم
- تزریق نمونه اسپرم از لوله به رحم
- خارج کردن لوله و اسپکلوم
پس از انجام عمل IUI
پس از لقاح درون رحمی، برای مدت کوتاهی به پشت دراز میکشید. بعد از تمام شدن عمل، میتوانید لباس بپوشید و به فعالیت های روزانه خود مشغول شوید. البته ناگفته نماند که ممکن است یکی دو روز یا دو روز پس از تزریق لکه بینی سبک داشته باشید.
نتیجه عمل تزریق
لازم است دو هفته پیش از تست خانگی بارداری منتظر بمانید. فراموش نکنید زودتر از این زمان ممکن است یکی از دو وضعیت زیر اتفاق بیفتد:
منفی کاذب- درصورتیکه هورمون های بارداری در سطح مشخصی برای اندازه گیری نباشند، نتیجه منفی می شود ولی درواقع شما باردار هستید.
مثبت کاذب– درصورتیکه از داروهای تهاجمی برای تحریک تخمک گذاری استفاده کنید، مثل HCG، به دلیل جریان دارو در خون شما ممکن است نتیجه مثبت باشد ولی واقعا باردار نباشید.
سخن ما با شما
IUI یکی از روش های رایج به شمار می رود که پس از تأیید پزشک متخصص زنان و زایمان یا متخصص ناباروری، برای زوج نابارور تجویز می شود. تأیید این روش بنابر وجود یکی از دلایل زیر خواهد بود:
- مشکلات تخمدان و دهانه رحم
- ناباروری خفیف مرد
- مشکلات اندومتریوز
- حساسیت با مایع منی
- ناباروری بدون دلیل
- انتخاب روش اسپرم اهدایی
بعد از عمل تزریق محلول به رحم، لازم است دو هفته صبر کنید و سپس تست بارداری بدهید. زودتر از این زمان یا بارداری منفی یا مثبت کاذب اتفاق می افتد.
منبع: mayoclinic
دیدگاهتان را بنویسید